Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2010

ΑΜΟΛΑ ΚΑΛΟΥΜΠΑ

ΑΜΟΛΑ ΚΑΛΟΥΜΠΑ
Το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας ανασύρει μέσα μου μόνο αξέχαστες στιγμές και μνήμες. Απο το πέταγμα του αυτοσχέδιου αετού, τη λαχταριστή ζεστή λαγάνα αλλά και τα ξεφαντώματα στο θρυλικό ''Πάνθεον''. Μικρά αλλά τόσο σημαντικά γεγονότα που μας κρατούν συντροφιά σε αυτή την άχαρη ζωή. Σε μια ζωή που έφθασε στο σημείο -με την ανασφάλεια και την οικονομική κρίση- να μας στερούν ακόμη και το δικαίωμα στο Όνειρο.
Εκείνη όμως η ανάμνηση που με ξεσηκώνει, με πυρπολεί, ειναι οι θαλασσινές γεύσεις της σαρακοστής. Γεύσεις μοναδικές οπως χάβαρα, χαβαρόσουπα, προσφορίτες (που τις είχε παλιότερα μονοπώλιο ο Μπολσεβίκος), καποσάντες, αυγομένους παγούρους('παούρ απο το ιβάρ'), λούφες,(λεμονάτες), σπετονίκια, μπακαρελάκια(αυγομένοι γουβιοί), πίνες, γάμπαρες, σαρδελα, κουκούτσες, αρμυρίθρες, αυγωμενη γαρίδα('ω γαρίδα π' σέρν' κάρο'). Και ηταν ο αειμνηστος πατέρας μου που με μυησε σε αυτες τις μοναδικές γευσεις τις οποίες ππροσπαθώ να ''μυήσω ''' και τα παιδιά μου.
Οπως γράφει ο αειμνηστος Δημος Μαλακάσης, στην παλιά Λευκάδα ''την Καθαρή Δευτέρα εξακολουθούσε το γλέντι στον Κάμπο με τα σαρακοστιανά. Ο κοσμάκης γιόρταζε τα κούλουμα και πήγαινε όθε μπορούσε με τα ποδάρια, με κάτι αυτοκίνητα σακαράκες, με κάρρα και μονόξυλα. Παίρνανε μαζί τους ταραμάδες, χαλβάδες, σπετονίκια, αχινιούς, χάβαρα, χλωροκρέμμυδα, μπόλικο κρασάκι -τη χαρά του Θεού- και στρωνόντανε στις λιακάδες της Σπασμένης Βρύσης, τ' Άη Γιαννιού, της Άγια Κατερίνης, της Φανερωμένης, τ' Άη Θωμά και Κουζουντελιού και χορεύανε με φωνόγραφα, τραγουδάγανε με κιθάρες και μαντολίνα, "φαρομανάγανε" με τις γυναίκες τους και τα παιδάκια τους και μετά το σούρουπο γυρίζανε ξέγνοιαστοι, μισομεθυσμένοι κι ολοκάθαροι στην ψυχή και στην καρδιά, για ν' αρχίσουνε την άλλη μέρα το σκληρό αγώνα με το τσαγκαροσούβλι, το μιστρί, το πέζο, τα δίχτια, με τις τέχνες τους… Έτσι περνούσαν οι Απόκριες και τα Κούλουμα, με το λευκαδίτικο σπίρτο, με τα αθώα πειράγματα, τη φίνα σάτιρα που μορφώνει και που δείχνει τη ζεστασά του λαού μας.''
Επίσης οπως γράφειο Παναγιώτης Ματαφιάς (Νότης Μπρανέλος) στο βιβλίο του '' Απ’ τον Αη-Μηνά ίσαμε τον Πόντε, Αθήνα 1992'', το χάσκαρι ήταν αποκριάτικο έθιμο – παιχνίδι. Μία από τις Κυριακές της Αποκριάς (συνήθως την τελευταία) στο δείπνο, οι Λευκαδίτες έκαναν το χάσκαρι. Από μια κλωστή, δεμένη ψηλά στο ταβάνι, πάνω ακριβώς απ’ το τραπέζι, κρεμούσαν ένα κομμάτι μαντολάτο, το ωθούσαν περιστροφικά και οι παρακαθήμενοι, χωρίς να χρησιμοποιούν τα χέρια τους, προσπαθούσαν να το πιάσουν δαγκώνοντάς το. Εκείνος που θα κατόρθωνε να το πιάσει ήταν ο νικητής και ο τυχερός της χρονιάς. Το ίδιο παιχνίδι παίζεται και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, με τη διαφορά ότι στην άκρη της κλωστής αντί για αυγό έδεναν ξεφλουδισμένο ένα σφιχτοβρασμένο αυγό και το λένε «χάσκα». Πήρε το όνομά του το παιχνίδι απ’ το θέαμα που παρουσιάζουν οι παίχτες, που χάσκουν με ανοιχτό το στόμα στην προσπάθειά τους να δαγκώσουν το αιωρούμενο αντικείμενο.
ΥΓ: Αμόλα Καλούμπα: Φράση που προέρχεται από το πέταγμα του χαρταετού και χρησιμοποιείται ως προτρεπτικό συνέχισης. Σημαίνει άσε τα πράγματα να κυλήσουν κι επίσης μην μένεις στάσιμος, προχώρα. Ετυμολογικά, επίσης η λέξη "κούλουμα" προέρχεται από το λατινικό «cuuiulus», που εκτός από σωρός σημαίνει επίσης και αφθονία, αλλά και τέλος.
--«... Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων και θα πεθάνω μια βραδιά, σαν όλες τις βραδιές χωρίς να σχίσω τη θολή γραμμή των οριζόντων...»
. Εφέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την γέννηση του Νικου Καββαδία. Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στη Μαντζουρία από γονείς Κεφαλλονίτες. Μετακομίζουν στον Πειραιά, όπου τελειώνει Δημοτικό και Γυμνάσιο. Μαθητής του Δημοτικού κιόλας, γράφει τα πρώτα του ποιήματα. Το 1929 δουλεύει ως υπάλληλος σε ένα ναυτικό γραφείο. Αντέχει μόνο λίγους μήνες να βλέπει τους άλλους να ταξιδεύουν και αποφασίζει να ακολουθήσει το όνειρο του, τα καράβια και τη θάλασσα.. Μπαρκάρει ναύτης σε φορτηγό, και για μερικά χρόνια συνεχίζει να φεύγει με τα φορτηγά, γυρίζοντας πάντα πίσω ταλαιπωρημένος και άφραγκος... Η ανέχεια τον ωθεί να πάρει το δίπλωμα του ασυρματιστή.. Παίρνει το δίπλωμα του το 1939, αλλά ξεσπά ο πόλεμος και επιστρατεύεται στο αλβανικό μέτωπο. Με το τέλος του πολέμου μπαρκάρει σαν ασυρματιστής και ταξιδεύει συνεχώς για 30 χρόνια γυρίζοντας όλο τον κόσμο, έως και το Νοέμβρη του 1974. Η πρώτη ποιητική συλλογή του «Μαραμπού» - το όνομα ενός «καταραμένου» πουλιού των τροπικών χωρών - εκδίδεται με δικά του έξοδα. Η επιτυχία ήρθε και ο Νίκος Καββαδίας γίνεται γνωστός στους λογοτεχνικούς κύκλους. Πέθανε στην Αθήνα το 1975.
"Ένα Μαχαίρι"
Απάνω μου έχω πάντοτε στη ζώνη μου σφιγμένο
ένα μικρό αφρικάνικο ατσάλινο μαχαίρι
-όπως αυτό που συνηθούν να παίζουν οι Αραπάδες,
που από ένα γέρο έμπορο τ' αγόρασα στο Αλγέρι.
Θυμάμαι, ως τώρα να 'τανε, το γέρο παλαιοπώλη
όπου έμοιαζε με μιαν παλιά ελαιογραφία του Γκόγια,
ορθόν πλάι σε μακριά σπαθιά και σε στολές σχισμένες
να λέει με βραχνή φωνή τα παρακάτω λόγια:
"Eτούτο το μαχαίρι εδώ, που θέλεις ν' αγοράσεις
με ιστορίες αλλόκοτες ο θρύλος το 'χει ζώσει,
κι όλοι το ξέρουν,
πως αυτοί που κάποια φορά το 'χαν
καθένας κάποιον άνθρωπο δικό του έχει σκοτώσει.
Ο Δον Μπαζίλιο σκότωσε μ' αυτό τη Δόνα Τζούλια,
την όμορφη γυναίκα του γιατί τον απατούσε
Ο Κόντε Αντόνιο, μια βραδιά, το δύστυχο αδελφό του
με το μαχαίρι τούτο εδώ κρυφά δολοφονούσε.
Ένας Αράπης τη μικρή ερωμένη του από ζήλεια
και κάποιος ναύτης Ιταλός ένα Γραικό λοστρόμο.
Χέρι σε χέρι ξέπεσε και στα δικά μου χέρια.
Πολλά έχουν δει τα μάτια μου,
μ' αυτό μου φέρνει τρόμο.
Σκύψε και δες το, μια άγκυρα κι ένα οικόσημο έχει,
είν' αλαφρύ, για πιάσε το
δεν πάει ούτε ένα κουάρτο,
μα εγώ θα σε συμβούλευα κάτι άλλο ν' αγοράσεις".
-Πόσο έχει; -Mόνο φράγκα εφτά.
Αφού το θέλεις πάρτο.
Ένα στιλέτο έχω μικρό στη ζώνη μου σφιγμένο,
που ιδιοτροπία μ' έκανε και το 'καμα δικό μου,
κι αφού κανένα δε μισώ στον κόσμο να σκοτώσω,
φοβάμαι μη καμιά φορά το στρέψω στον εαυτό μου.
---Φίλοι αναγώστες σας ευχαριστώ θερμά για τα μηνύματα και τα ζεστά σας λόγια. Κι οπως πάντα σας προτρέπω: Οχι αλλη μιζέρια. Οχι εσωστρέφεια. Οχι αλλος φθόνος.

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΗΛΙΑ ΦΙΛΕ, ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΛΛΑ ΣΟΥ...ΚΑΛΑ ΚΟΥΛΟΥΜΑ ΛΟΙΠΟΝ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΤΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΑΧΙΝΙΟΥΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΡΩΓΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ
Γ.ΓΟΥΡΖΗΣ ΩΡΕ

Ανώνυμος είπε...

Πώς να θάψεις ό,τι καλύτερο έχεις: Διατηρώντας τις δύο καλύτερες στήλες του ελληνικού τύπου, αυτή του Δημήτρη Μητρόπουλου και του Γιάννη Πρετεντέρη στην τελευταία σελίδα των ΝΕΩΝ και να κλείνεις τα αφτιά σου στις αντιδράσεις των αναγνωστών!
Ακούτε εκεί στη Μιχαλακοπούλου; Δεν διαβάζεται πια η τελευταία σελίδα. Χαντακώνετε ό,τι καλύτερο έχετε στη διάθεσή σας στο βωμό της ισότιμης προβολής!
Ποιος θέλει εκτός από το Βήμα, να καταστρέψει και τα Νέα, την καλύτερη απογευματινή εφημερίδα; Αν δεν αλλάξετε θα βουλιάξετε! Και δεν είναι μόνο η συνήθεια χρόνων, είναι η ξεροκεφαλιά ορισμένων που νομίζουν ότι ανεβοκατεβάζοντας (από τον 5ο στον 4ο και το αντίθετο) δύο δημοσιογράφους και αλλάζοντας άλλες δύο σελίδες (βάζοντας την φωτογραφία της τελευταίας σελίδας των Νέων στις μέσα), ότι εφεύρατε τον τροχό!

Νόνη Σταματέλου είπε...

Υπέροχο κείμενο,με ψυχή...

Δημοφιλείς αναρτήσεις