Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ
Με το νεο μνημόνιο προβλέπονται:

-Η αύξηση απο 1-1-2013 του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από τα 65 στα 67), αλλά και η αντίστοιχη αύξηση των ενδιάμεσων ορίων.

- Η άμεση ισχύ από 1ης Ιανουαρίου του 2013 των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης (όρια ηλικίας - έτη ασφάλισης), οι οποίες προβλεπόταν να διαμορφωθούν σταδιακά την 1η Ιανουαρίου 2015, σύμφωνα με τον νόμο Λοβέρδου - Κουτρουμάνη (3863/2010). Με τον τρόπο αυτόν από το 2013 οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαμορφώνονται για όλους είτε στα 62 έτη ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης είτε με 15 έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας τους.

ΠΟΙΟΙ ΣΩΖΟΝΤΑΙ

Από την αύξηση των ορίων ηλικίας, αλλά και την αύξηση των ετών ασφάλισης, εξαιρούνται:



- Οι μητέρες ανίκανων για βιοποριστική εργασία τέκνων.

-- Οι χήροι πατέρες ανίκανων για βιοποριστική εργασία τέκνων.

--. Οι ασφαλισμένοι που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς εφεδρείας (Νόμος 4024/2011).

-Οσοι έχουν τις προϋποθέσεις να αποχωρήσουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012.

-Οσοι κατοχυρώνουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012 τις κατ' έτος προβλεπόμενες προϋποθέσεις από τον νόμο Λοβέρδου δύνανται να συνταξιοδοτηθούν υπό τις προϋποθέσεις αυτές. Δηλαδή διασφαλίζονται τα θεμελιωμένα και κατοχυρωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα. Οσοι δηλαδή συμπλήρωσαν το 2010 και το 2011 ή συμπληρώνουν ως τις 31/12/2012 τα απαιτούμενα ένσημα και το όριο ηλικίας που ζητά ο νόμος, (θεμελιωμένα δικαιώματα) δεν θίγονται από την αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Αντίστοιχα και όσοι ασφαλισμένοι έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης του 2010 ή του 2011 ή του 2012, αλλά δεν έχουν την ηλικία που ζητά ο νόμος, επίσης δεν θίγονται καθώς κατοχυρώνουν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν στο μέλλον με το όριο ηλικίας που ισχύει την κάθε χρονιά.

-Εξαιρουνται- επίσης- συγκεκριμένες κατηγορίες αναπήρων, όπως τυφλοί και από τα δύο μάτια, παραπληγικοί/ τετραπληγικοί, πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, αιμορροφιλικοί κ.ά., με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%: αυτοί συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με ευνοϊκές προϋποθέσεις.

- Οι γονείς και οι σύζυγοι αναπήρων: συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης και χωρίς όριο ηλικίας.

- Οι μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών, καθώς και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών: συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 5.500 ημερών ασφάλισης και του 50ού (μειωμένη σύνταξη) ή 55ου έτους της ηλικίας (πλήρης σύνταξη).

ΠΟΙΟΙ ΘΙΓΟΝΤΑΙ

Οι κατηγορίες ασφαλισμένων ανα ταμείο που θίγονται με το νεο μέτρο ειναι οι εξης:

1. Στο ΙΚΑ οι νέες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης είναι οι εξής:

- Για τις μητέρες ανηλίκων αυξάνονται από 1.1.2013 τα όρια ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης. Για παράδειγμα ασφαλισμένη μητέρα που κατά το έτος 2012 συμπληρώνει τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει ανήλικο παιδί συνταξιοδοτείται οποτεδήποτε με πλήρη σύνταξη στο 60ό έτος της ηλικίας ή στο 55ο έτος, με μειωμένη σύνταξη. Ασφαλισμένη που συμπληρώνει από 1η.1.2013 και εφεξής τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχει συγχρόνως ανήλικο παιδί, συνταξιοδοτείται με πλήρη σύνταξη στο 67ο έτος της ηλικίας ή με μειωμένη στο 62ο έτος.

- Για τους ασφαλισμένους στα βαρέα και ανθυγιεινά αυξάνεται σταδιακά αρχής γενομένης από 1η.1.2013 το όριο ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης με 10.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 7.500 ημέρες εργασίας στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Το όριο ηλικίας αυξάνεται από το 60ό και 9 μήνες το 2013 για πλήρη σύνταξη στο 62ο και από το 58ο και 9 μήνες στο 60ό για μειωμένη.

- Για τις ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, το όριο ηλικίας για πλήρη σύνταξη αυξάνεται στο 67ο έτος από 1.1.2013 και για μειωμένη αντίστοιχα στο 62ο.

- Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας, ο χρόνος ασφάλισης από 1η.1.2013 αναπροσαρμόζεται στα 12.000 ημερομίσθια και το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης διαμορφώνεται στο 62ο έτος. Σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα για σύνταξη μέχρι το τέλος του 2012 κατοχυρώνεται με το χρόνο ασφάλισης που απαιτείται όταν ο ασφαλισμένος έχει συμπληρώσει τις 10.500 ημέρες ασφάλισης.

- Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης αυξάνεται στο 62ο το όριο ηλικίας για άντρες και γυναίκες. Ειδικά για τις γυναίκες αυξάνεται στις 12.000 ημέρες ασφάλισης ο συντάξιμος χρόνος που απαιτείται για τη λήψη πλήρους και μειωμένης σύνταξης

2. Στο χώρο του δημοσίου(δημόσιοι υπαλληλοι) τα μεγάλα ΄θύματα'΄του νέου ασφαλιστικού θα ειναι οι γονείς ανήλικων τέκνων, καθώς μπαίνει τέλος στο ειδικό καθεστώς συνταξιοδότησης και το όριο ηλικίας από την 1η Ιανουαρίου 2013 ανεβαίνει στο 67ο έτος. Για όσους προλάβουν να «κλειδώσουν» το συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν αλλάζει το ασφαλιστικό καθεστώς και δεν επηρεάζονται από τα νέα μέτρα. Ειδικότερα για το δημόσιο:

- Συνταξιοδότηση με 35ετία. Κατά μία τριετία αυξάνονται το 2013 τόσο τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης όσο και το όριο ηλικίας. Η «έξοδος» στη σύνταξη θα γίνεται με 40 έτη ασφάλισης σε ηλικία 62 ετών, μέτρο που αγγίζει όσους θα θεμελιώσουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013. Για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους υπάρχουν οι παρακάτω δύο ενότητες:

- Όσοι συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010 δεν έχουν καμία αλλαγή στα όρια ηλικίας. Εχουν τη δυνατότητα να αποχωρήσουν με 35 χρόνια σε ηλικία 58 ετών, εφόσον ασφαλίστηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 1983.

- Όσοι συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης την περίοδο 2011- 2012 ακολουθούν μεταβατικές ρυθμίσεις. Πέρσι σύνταξη καταβαλλόταν με 36 έτη ασφάλισης στα 58, ενώ φέτος απαιτούνται 37 χρόνια και η συμπλήρωση του 59ου έτους

-Συνταξιοδότηση με 25ετία: Κατά μία διετία αυξάνεται το όριο συνταξιοδότησης την επόμενη χρονιά για όσους δημοσίους υπαλλήλους συμπληρώνουν 25 έτη. Για πλήρη σύνταξη θα απαιτείται η συμπλήρωση του 67ου έτους, ενώ μειωμένη θα καταβάλλεται στα 62. Πάντως οι ρυθμίσεις αυτές δεν αγγίζουν όσους ασφαλισμένους έχουν ήδη θεμελιώσει ή θα θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους- εφόσον δεν έχουν ανήλικα παιδιά- προβλέπονται τα εξής:

α- Άντρες. Όσοι έκλεισαν 25ετία μέχρι το τέλος του 2010 μπορούν να βγουν στη σύνταξη στα 65 (μειωμένη στα 60). Τυχεροί είναι όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα τη διετία 2011- 2012, καθώς προβλέπονται μειωμένα όρια συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα φέτος καταβάλλεται πλήρης σύνταξη στα 63 και μειωμένη στα 58.

β- Γυναίκες. Όσες θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010 διατηρούν το δικαίωμα να αποχωρήσουν στα 60 με πλήρη σύνταξη και στα 55 με μειωμένη. Τη διετία 2011- 2012 προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις και αυξάνεται σταδιακά το όριο ηλικίας.

-Συνταξιοδότηση γονέων με ανήλικα τέκνα. Για όσους ασφαλισμένους θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 δεν προβλέπεται καμία ευνοϊκή ρύθμιση και η έξοδος γίνεται σε ηλικία 67 ετών.

Για όσους γονείς ανηλίκων θεμελιώνουν δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012 οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις. Ειδικότερα προβλέπονται τα εξής:

α- Άντρες με ανήλικα παιδιά. Η πόρτα εξόδου ανοίγει φέτος με 25ετία σε ηλικία 55 ετών. Ακόμα ευνοϊκότερες είναι οι διατάξεις για όσους θεμελίωσαν πέρσι δικαίωμα, με το όριο ηλικίας να «κλειδώνει» στα 52. Ωστόσο από τις μεταβατικές αυτές ρυθμίσεις εξαιρούνται όσοι ασφαλισμένοι θεμελίωσαν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010. Για τους συγκεκριμένους ασφαλισμένους το όριο ηλικίας διατηρείται στο 65ο έτος.

β-Γυναίκες με ανήλικα παιδιά. Τυχερές είναι όσες ασφαλισμένες θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010. Οι συγκεκριμένες ασφαλισμένες μπορούν να πάρουν σύνταξη σε ηλικία 50 ετών. Η διετία 2011- 2012 προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις, με το όριο ηλικίας να είναι σε άμεση συνάρτηση με το έτος συμπλήρωσης της 25ετία. Ειδικότερα πέρσι το όριο είχε διαμορφωθεί στο 52ο έτος και φέτος έφτασε το 55ο έτος.

3. Για τους ασφαλισμένους πριν από το 1983 στους ελεύθερους επαγγελματίες(ΟΑΕΕ - ΕΤΑΑ κ.λπ.) αυξάνεται για την 35ετία το όριο ηλικίας από τα 60 στα 62, για τις γυναίκες η 15ετία από τα 60 αυξάνεται στα 62.

4. Για τους ασφαλισμένους μετά το1983 στον ιδιωτικό τομέα η 35ετία στα 58 γίνεται 35ετία στα 60, για τους ελεύθερους επαγγελματίες η 35ετία στα 60 αυξάνεται στα 62. Για τον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα η 35ετία από τα 58 έτη αυξάνεται στα 60 και για τις μητέρες ανηλίκων με 25ετία το όριο ηλικίας από τα 55 αυξάνεται στα 57.

5. Για τους ασφαλισμένους μετά το1993 το 60ό έτος για μειωμένη σύνταξη αυξάνεται στο 62ο και από τα 65 με 15ετία αυξάνεται στα 67.

6-Για τους ασφαλισμένους στα οικοδομικά αυξάνεται απο τα 58 στα 60 έτη το 2013 καθως και απο τα 60 στα 62 για τους ασφαλισμενους μετά την 1-1-1993.

7. Για τους αγρότες(ΟΓΑ) αυξανεται το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης απο τα 65 στα 67.

ΥΓ1: ΚΛΕΙΔΙ Η 25ΕΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ: Στο δημόσιο η θεμελίωση δικαιώματος γίνεται με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης, ακόμα και αν δεν έχει συμπληρωθεί το όριο ηλικίας. Στην 25ετία συμπεριλαμβάνεται κάθε χρόνος που εχει διανυθεί σε αλλο φορέα κυριας ασφάλισης(πχ ΙΚΑ) και φυσικά ο χρόνος στο δημόσιο. Για την συμπλήρωση της 25ετιας λαμβάνονται υποψην και οι πλασματικοί χρόνοι του νόμου Λοβέρδου(ν. 3865/2010) ανάλογα με το πότε επιθυμεί κάποιος να θεμελιώσει.

Διευκρινίζεται οτι το δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να υφίσταται για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1-.1-2011 και εφεξής. Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί είτε πριν είτε μετά το έτος τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του οποίου επιθυμούν να κατοχυρώσουν οι ασφαλισμένοι. Στην πράξη έρχεται μια έξτρα διευκόλυνση στην εξαγορά πλασματικών ετών, καθώς ένας ασφαλισμένος μπορεί να κατοχυρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του 2011 ακόμη και μετά το 2013. Ετσι από την 1/1/2011 µπορούν να αναγνωρίσουν:

- 4 έτη, όσοι θεµελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2011.

- 5 έτη, όσοι θεµελιώνουνσυνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2012.

- 6 έτη, όσοι θεµελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2013.

- 7 έτη, όσοι θεµελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωµα µε προϋποθέσεις που διαµορφώνονται και ισχύουν το 2014 και εφεξής.

Μετά και την προσθήκη της εξαγοράς πλασµατικών για τους γονείς και στον ιδιωτικό τοµέα, τα πλασµατικά χρόνια είναι τα εξής:

1. O χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας. Ο στρατός υπολογίζεται µε βάση τον τελευταίο µισθό (20%), ενώ για όσους θεµελιώνουν από το 2011 έως και το 2014 παρέχεται έκπτωση 30%. Πέραν αυτής τηςχρονολογίας, το κόστος περιορίζεται στο 50%.

2. O χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών.

3. O χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας και µέχρι 300 ηµέρες.

4. O χρόνος επιδότησης λόγω τακτικής ανεργίας και µέχρι 300 ηµέρες.

5. O χρόνος εκπαιδευτικής άδειας άνευ αποδοχών και µέχρι 2 έτη.

6. O χρόνος σπουδών για την απόκτηση ενός µόνο πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης σχολής της ηµεδαπής ή της αλλοδαπής, ή διπλώµατος επαγγελµατικής κατάρτισης µεταδευτεροβάθµιου ινστιτούτου επαγγελµατικής κατάρτισης ή διπλώµατος σχολής ξεναγών, καθώς και ο χρόνος σπουδών για την απόκτηση πτυχίου µετά την συµπλήρωση του 17ου έτους της ηλικίας σε µέσες τεχνικές και επαγγελµατικές σχολές ή σε µονάδες της δευτεροβάθµιας τεχνικής επαγγελµατικής εκπαίδευσης από την έναρξη ισχύος του ν. 576/1977 και µετά ή στο ενιαίο πολυκλαδικό λύκειο, ο οποίος είναι ίσος µε τον κατά το χρόνο απο φοίτησης επίσηµο χρόνο σπουδών της οικείας σχολής.

7. O χρόνος χωρίς ασφάλιση σε φορείς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, µετά την υπαγωγή, για πρώτη φορά, στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή το? ηµόσιο και ο οποίος δεν µπορεί να είναι λιγότερος από έναν πλήρη ηµερολογιακό µήνα σε κάθε περίπτωση κενού ασφάλισης µεταξύ περιόδων ασφάλισης.

8. O προβλεπόµενος από την EΓΣΣE (Εθνική Γενική Συλλογική Σύµβαση Εργασίας) χρόνος απουσίας από την εργασία λόγω κύησης καιλοχείας (119 ηµέρες).

9. O χρόνος απεργίας.

10. O πλασµατικός χρόνος για τα παιδιά: ένα έτος για το πρώτο παιδί και δύο έτη για κάθε επόµενο και µέχρι τα τρία (συνολικά τρία χρόνια για δύο παιδιά και πέντε για τρία). Η αναγνώριση πλασµατικού χρόνου γίνεται µε τις ίδιες προϋποθέσεις και από τον άνδρα και από τη γυναίκα µε καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών (20% επί του 25πλάσιου ηµεροµισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για κύρια σύνταξη και 6% για επικουρική). Δηλαδή περίπου 1.500 έως 1.800 ευρώ για κάθε χρόνο εξαγοράς.

ΥΓ2: 10 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

1. Είμαι μισθωτή στον ιδιωτικό τομέα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ. Έχω 6.00 ημέρες ασφάλισης και είμαι 52 ετών σήμερα. Δεν έχω παιδιά και είμαι άνεργη τα τελευταία 2 χρόνια. Θεμελιώνω δικαίωμα ή με επηρεάζουν τα νέα μέτρα;

Απ. Ανήκετε στην κατηγορία των ασφαλισμένων με τουλάχιστον 4.500 ημέρες ασφάλισης που όμως δεν θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα καθώς για αυτην την κατηγορία απαιτείται η ταυτόχρονη συνύπαρξη και του ορίου ηλικίας αλλά και 100 ημερών ασφάλισης ανά έτος τα τελευταία 5 έτη. Επομένως σας επηρεάζουν οι νέες αλλαγές πλήρως. Έτσι θα μπορείτε να συνταξιοδοτηθείτε σε ηλικία 62 ετών με μειωμένη σύνταξη και στα 67 με πλήρη.

2. Είμαι 47 ετών ιδιωτική υπάλληλος ασφαλισμένη στο ΙΚΑ. Είχα 5.500 ημέρες όταν το παιδί μου ήταν ανήλικο. Έχω κατοχυρώσει δικαίωμα; Πότε μπορώ να συνταξιοδοτηθώ;

Απ. Ανήκετε στην κατηγορία των μητέρων ανηλίκων τέκνων που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα με το νόμο 3863/2010. Έχετε πράγματι ¨κλειδωμένο¨ το δικαίωμά σας και μπορείτε να το αξιοποιήσετε όποτε επιθυμείτε στο μέλλον. Μπορείτε να συνταξιοδοτηθείτε στα 50 με μειωμένη σύνταξη και στα 55 με πλήρη. Για τη μειωμένη δεν χρειάζονται 100 ημέρες ανά έτος τα τελευταία 5 έτη όπως γίνεται με τη γενική διάταξη της μειωμένη.

3. Είμαι ασφαλισμένος στο ΙΚΑ και έχω μέχρι 31-12-2011 συμπληρωμένες 9.700 ημέρες ασφάλισης, 56 ετών. Είμαι πατέρας δύο παιδιών και έχω και 24 μήνες στρατό. Θεμελιώνω δικαίωμα ή με επηρεάζει το μνημόνιο 3;

Απ. Δεν έχετε θεμελιώσει ακόμη δικαίωμα. Για να το κατορθώσετε αυτό θα πρέπει να εξαγοράσετε πλασματικά έτη από τα τέκνα και το στρατό μέχρι τη συμπλήρωση 10.500 ημερών ασφάλισης. Εάν εξαγοράσετε λοιπόν 800 ημέρες ασφάλισης τότε θα θεμελιώσετε με τις διατάξεις του 2011 και θα μπορείτε να συνταξιοδοτηθείτε σε ηλικία 58 ετών με τουλάχιστον 10.800 ημέρες τη στιγμή της αίτησης. Το κόστος της εξαγοράς θα είναι 168 / μήνας. Εάν δεν κάνετε την εξαγορά θα επηρεαστείτε από τα μέτρα και θα μπορείτε να φύγετε στα 62 με 40 έτη ασφάλισης εκ των οποίων θα μπορείτε να εξαγοράσετε μέχρι 7 πλασματικά.

4. Είμαι εργαζόμενος σε βιομηχανία ασφαλισμένος στα βαρέα. Έχω μέχρι σήμερα 9.250 ημέρες ασφάλισης και συμπλήρωσα το 2012 7.500 στα ΒΑΕ. Είμαι κατοχυρωμένος; Με επηρεάζουν οι αλλαγές; Έχω 3 παιδιά και 24 μήνες στρατό.

Απ. Χρειάζεται να εξαγοράσετε πλασματικά έτη μέχρι να συμπληρώσετε 10.500 ημέρες συνολικά. Εφόσον έχετε και 7.500 στα βαρέα θεμελιώνετε με τις διατάξεις που ισχύουν το 2012 και μπορείτε να συνταξιοοδτηθείτε σε ηλικία 54 ετών και 6 μηνών με μειωμένη σύνταξη και σε ηλικία 56 ετών και 6 μηνών με πλήρη σύνταξη. Αν δεν προβείτε σε εξαγορά τότε στα 62 θα μπορέιτε να συνταξιοδοτηθείτε με πλήρη.

5. Είμαι ελεύθερος επαγγελματίας με 33 χρόνια ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Έχε 28 μήνες στο στρατό και είμαι άγαμος χωρίς παιδιά. Θεμελιώνω δικαίωμα συνταξιοδότησης; Είμαι 57 ετών.

Απ. Μπορείτε να εξαγοράσετε το χρόνο του στρατού και να θεμελιώσετε δικαίωμα για τα 60 με συνολικά 37 έτη τη στιγμή της αίτησης. Εάν δεν κάνετε την εξαγορά σύμφωνα με τη νέα διάταξη θα μπορέιτε να συνταξιοδοτηθείτε στα 62 με 40 έτη ή στα 67.

6. Είμαι ασφαλισμένος σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ με συνολικό χρόνο ασφάλισης 25 έτη. Τελευταίος μου φορέας είναι ο ΟΑΕΕ πότε μπορώ να συνταξιοδοτηθώ;

Απ. Δεν θεμελιώνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τόσα έτη ασφάλιση στον ΟΑΕΕ. Θα μπορέιτε να συνταξιοδοτηθείτε σε ηλικία 67 ετών. Επιπρόσθετα εάν επιθυμείτε να συνταξιοδοτηθείτε με απονέμοντα φορέα το ΙΚΑ θα μπορέιτε να το καταφέρετε στα 62 με απόρριψη του αιτήματος από τον ΟΑΕΕ και απονομή της σύνταξης από το ΙΚΑ.

7. Είμαι δημόσιος υπάλληλος με 24 έτη ασφάλισης μέχρι σήμερα. Είμαι πατέρας 4 παιδιών. Έχω θεμελιωμένο δικαίωμα; Πότε μπορώ να συνταξιοδοτηθώ;

Απ. Έχετε θεμελιωμένο δικαίωμα ως τρ’ιτεκνος και μπορείτε να συνταξιοδοτηθείτε από το 52ο έτος της ηλικίας σας και έπειτα με πλήρη σύνταξη. Το δικαίωμα σας αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οποτεδήποτε στο μέλλον. Μπορείτε να εξαγοράσετε και πλασματικά χρόνια για προσαύξηση της σύνταξης.

8. Είμαι εργαζόμενη στο δημόσιο, μητέρα δύο ανήλικων παιδιών, ΠΕ με 21 έτη ασφάλισης μέχρι σήμερα. Πότε μπορώ να συνταξιοδοτηθώ; Μπορώ να κατοχυρώσω για να αποφύγω τα νέα μέτρα;

Απ. Μπορείτε με εξαγορά 4 ετών από τις σπουδές σας και 3 από τα τέκνα να συμπληρώσετε 25ετία αναδρομικά το 2011 και να κατοχυρώσετε δικαίωμα για τα 52 σας με πλήρη σύνταξη αναλογική των ετών που θα έχετε τη στιγμή της αίτησης. Το δικαίωμά σας αυτό θα μπορείτε να το ασκήσετε οποτεδήποτε στο μέλλον. Η εξαγορά μπορεί να γίνει οποτεδήποτε ακόμη κι μετά την 1-1-2013.

9. Είμαι άγαμος δημόσιος υπάλληλος με 30 έτη ασφάλιση. Πότε μπορώ να φύγω;

Απ. Έχετε θεμελιωμένο δικαίωμα και μπορείτε να συνταξιοοδτηθείτε με 35ετία στα 58 ή στα 60 με μειωμένη σύνταξη ή στα 65 με πλήρη. Δεν μπορέιτε να εξαγοράσετε πλασματικά έτη παρά μόνο το στρατό.

10. Είμαι ασφαλισμένος στο ΤΑπ – ΟΤΕ εργαζόμενος στα ΕΛΤΑ με 26 έτη ασφάλιση. Είμαι 50 ετών σήμερα. Κατοχυρώνω δικαίωμα;

Απ. Στα Ταμεία των ΔΕΚΟ η θεμελίωση δεν γίνεται με μόνη την ύπαρξη του απαραίτητου χρόνου ασφάλισης αλλά και με το όριο ηλικίας. Για να θεμελιώσετε επομένως έπρεπε να έχετε συμπληρώσει και το 60ο σας έτος. Δεν θεμελιώνετε επομένως και θα μπορείτε να συνταξιοδοτηθείτε στα 62 με μειωμένη σύνταξη ή στα 67 με πλήρη. Άλλως στα 62 με 40 έτη ασφάλισης.

. Παράδειγματα:

--: Άνδρας πρωτοασφαλισμένος στο ΙΚΑ μέχρι 31/12/1992. Εφέτος, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί εφόσον συμπληρώνει 11.100 ένσημα και τα 59 έτη ηλικίας. Το 2013, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί με 11.300 ένσημα, στα 60. Με τις αλλαγές, τα απαιτούμενα ένσημα αυξάνονται σε 12.000 ενώ το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης ανεβαίνει στα 62.

--Ασφαλισμένη του ΙΚΑ - μητέρα ανηλίκου παιδιού που συμπληρώνει 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2013.

Σύμφωνα με τη μέχρι 31.12.2012 ισχύουσα νομοθεσία (Νόμος Λοβέρδου) για να συνταξιοδοτηθεί έπρεπε να συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας της. Με τη νέα διάταξη πρέπει να φτάσει στο 67ο.

-- Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, ετών 55 που συμπληρώνει 10.500 ημέρες ασφάλισης το 2013.

Με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στο 60ό έτος της ηλικίας του με 11.400 ημέρες ασφάλισης. Τώρα πλέον χρειάζεται 12.000 ημέρες ασφάλισης και τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του (βεβαίως συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα εξαγοράς πλασματικού χρόνου για να συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης).

--Γυναίκα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ, πριν από το 1993, για να βγει στη σύνταξη με 4.500 ένσημα, δηλαδή για να πάρει την κατώτατη σύνταξη, φέτος, απαιτείται η συμπλήρωση του 62ου έτους ηλικίας. Για μειωμένη σύνταξη με 4.500 ένσημα αρκεί η συμπλήρωση των 57. Με το νέο σύστημα, και εφόσον η συγκεκριμένη γυναίκα έχει συμπληρώσει 15 χρόνια δουλειάς, από το 2013 και μετά, θα πρέπει να συμπληρώσει και τα 67 έτη ηλικίας.

-Μητέρα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ με ανήλικο που θα συμπλήρωνε την 1/1/2013 τα 5.500 ένσημα είχε δικαίωμα να λάβει πλήρη σύνταξη σε ηλικία 65 ετών (από 60 ετών που ισχύει φέτος) και μειωμένη στα 60 (από 55 φέτος). Με την προσθήκη 2 ετών θα έχει το δικαίωμα στα 67 την πλήρη και στα 62 για μειωμένη.

-Γυναίκα δημόσιος υπάλληλος με 3 παιδιά και 25 έτη ασφάλισης το 2013 θα εισέπραττε τη σύνταξη σε ηλικία 65 ετών (από 55 ετών που ισχύει έως και φέτος με 23 έτη ασφάλισης). Με την προσθήκη δύο ετών θα χρειάζεται να συμπληρώσει το 67ο.

Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013


 ΕΝΑ ΟΜΟΡΦΟ ΔΩΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ
''ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ' (εκδόσεις 'ΑΓΚΥΡΑ')-Περιέχει δώρο CD(με τραγούδια για τη Λευκάδα σε στίχους του συγγραφέα).
Το “Χορεύουν τα κόκκινα” είναι η τέταρτη λογοτεχνική περιπλάνηση του βραβευμένου δημοσιογράφου ΗΛΙA Π. ΓΕΩΡΓAΚΗ. Oι ανθρώπινες σχέσεις, ο έρωτας, η περιπέτεια της ζωής, η μοναξιά, η καθημερινότητα ερχονται να προστεθούν στην αναζήτηση, στην αγωνία για ένα καλύτερο αύριο. Και πάντα –μόνιμος χορηγός ονείρων– η Λευκάδα.
ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΩ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΩΝ
www.agyra.gr/
  ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΚΥΡΑ : Λ. Κατσώνη 271 Αγ. Ανάργυροι 210 2693800-210 2693806
ΑΓΚΥΡΑ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ Σόλωνος 124 -Αθήνα 210 3837540 - 210 3837667-210 383706

Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2013

ΝΕΟΙ ΣΤΙΧΟΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ

ΜΙΑ ZΩΗ
-Στη Σοφία


Εψελνε ο μαϊστρος

στα μαλλιά της.

Κι εγω τρελός

Στην αγκαλιά της

Ενας μικρός Θεός.

Νανούριζε

Τ’αστέρια της

Η νύχτα

Κι’ εσύ μην πείς

Την καληνύχτα

Άστην να την πεί

Ο ουρανός.

Κι΄αν δεν υπήρχες

Θα σ΄είχα πλάσει

Στα ‘ονειρά μου

Κάποια βραδυά

Μια ζωή

Δεν θα μου φθάσει

Να σε γεμίζω με φιλιά

Μια ζωή

δεν θα μου φθάσει

να σε κρατάω αγκαλιά.
-----------------------------------------

ΜΑΡΙΑ

Μια θολή

Φωτογραφία

Βρήκα χτες

Απ΄’τα παλιά

Αγκαλιά με την

Μαρία

Γύρω στα

Δεκαεννιά,

Στο ένα χέρι

Το τσιγάρο

Ανδρας έγινα νωρίς

Πως περάσανε

Τα χρόνια

Σαν σταγόνες

Της βροχής.

Στης λεύκας

τη σκιά

σε περιμένω

τ’ αρχικά

που γράψαμε

παιδιά

το σ΄αγαπώ

στο δένδρο χαραγμένο

τότε που μούδινες

όρκους και φιλιά.

Κι αν χάνονται

Τα χρόνια

Σαν τους κλέφτες

Εμεις πάντα θα μείνουμε

Παιδιά,

Ψέματα μας λεμε

Οι καθρέφτες

Αυτό που μετράει

Είν’ η καρδιά.
----------------------------------

ΣΗΜΑΙΑ

Μονάχη στον ιστό της

Κυμματίζει

Δοσμένη στου αγέρα

Την ορμή,

Σε πόλεμους λάβαρο

Ελπίζει

Στο αίμα του στρατιώτη

Να βαφθεί.

Ποτέ της δεν αισθάνθηκε

Το κρύο,

Ολοι την υμνούσαν

Με χαρά

Χαιρόταν τα παιδιά

Που στο σχολείο

Τη σήκωναν

Στα σύννεφα ψηλά.

Πέρασε βροχές και

Καταιγίδες

Μα πάντα εμενε ψηλά

Παράδειγμα σε ολες

Τις πατρίδες

Ποια είναι των λαών

Τα ιδανικά.

Μα τώρα

Απ΄την Ελλάδα

Προδομένη

Την ξέχασαν και θέλει

Να χαθεί

Ξεθώριασαν τα χρώματα,

Σχισμένη,

Για πάντα πιά

Θα μείνει ένα πανί…..

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013

ΑΓΙΟΜΑΥΡΙΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ(ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΟ ΓΕΛΙΟ)




.-Kυριε Μανούδη, υπέβαλλα μια αίτηση στον πρόεδρο της Ιταλικής Δημοκρατίας.
-Και τι ζητάτε?
-Α! την νήσον... Σικελίαν(σσ η απάντηση σε ύφος μπλαζέ).

Ο διάλογος μεταξύ του αξέχαστου καθηγητή Μανούδη και του Πάνου Κατωπόδη(ο επιλεγόμενος λόγιος απο τα Βουρνικά με τα ανέκδοτα και το ανεξάντλητο χιούμορ του ο οποίος οραματίζονταν την ίδρυση μιας ανεξάρτητης κοινωνίας ποιητών και φιλοσόφων απο όλα τα μέρη του κόσμου).

Οι Ακαρνάνες λέγανε οτι όταν σε περονιάσει το νερό της Μεγάλης Βρύσης γίνεσαι μπιτ μπ(ου)ρανέλος. Οι μπρανέλοι λοιπόν αυτοί οι διαφορετικοί χαρακτήρες, γνήσιοι, πνευματώδεις, με κουλτούρα και με ενα μοναδικό χιούμορ. Χάθηκαν οπως και η παλιά Λευκάδα. Αλλά όσοι έζησαν αυτή τη μοναδική εποχή κουβαλάνε μόνο ευχάριστες και μοναδικές αναμνήσεις. Παρά τη φτώχεια και τις κακουχίες. Ατελείωτες οι ιστορίες, οι φάρσες και τα καλαμπούρια. Φοβεροί τύποι. Κι αυτή ήταν η ιδιαιτερότητα των μπρανέλων. Το χιούμορ, ο αυτοσαρκασμός, η διαφορετική προσέγγιση της ζωής, ο ιδιόρρυθμος τρόπος σκέψης.
' 'Η Λευκάς κύριε έχει 35000 ηθοποιούς'' απάντησε κάποτε ο Σπύρος Φιλιππας -Παναγος στον αείμνηστο Φρεντι Γερμανό όταν αυτός είχε μεινει έκπληκτος με το Λευκαδίτικο πνεύμα.
Αλήθεια και ποιος δεν θυμάται τον Ταγέα και τον Μπίρια. Ο Γεράσιμος καλόκαρδος και μεγάλη ψυχή - είχε ένα καροτσίνι τη Σούζη -και σύχναζε στου ''Μυτα''. Ο Σταυρος ο Ταγέας φώναζε 'Αβάρααα!΄'. Και ποιος δεν θυμάται τον Αντρέα τον Όπερα ή Ριγολέτο(που έσπρωχνε το καροτσινι του σφυρίζοντας ριγολέτο) τον μπάρμπα Αντρέα με τα γλυκά του, τ΄' αμπαλι στου Πάλα, τον Βαλαμόντε(Κοκονιώρο) με τις διαλέξεις, τον αξέχαστο Βούλη Βρεττο, τον Μπρουμη, τον Μπολσεβίκο, το Ζακχαίο, τον Σεραφείμ, το φοβερό Ζαχαρή με τις φάρσες του, το Γιάννη το Δεσύλα, τον Άγγελο τον Παταλέα, τον Σπυραντωνη, το

Νιόνιο τον Πατσά αλλα και τόσοι άλλοι οπως ο Σπύρος Φιλιππας Πανάγος, ο Μαλιαρής, ο Τσίνας, ο ΄συρματένιος'', ο Νιονιος ο Σοροκρασής, ο Λιωρης με την παράγκα του, ο Κοτσώλος, ο Αντωνης Κανιός, ο καθηγητης Μανούδης, ο Γούρμος, ο Γιάννης ο Σπρομήλιος κα. Ένας φοβερός τύπος ήταν και ο Νικος ο Μανιώρος, οδοκαθαριστής με αισθήματα και ανωτερότητα, γνωστός για τις αγαθοεργίες του. Φορούσε κατακόκκινο πηλίκιο, πάντα στολισμένο με ενα φρέσκο άλικο γαρίφαλο, πουκάμισο κόκκινο και κόκκινο περιβραχιόνιο και ενα απίθανο μουστάκι.

-----------------------------------------------------------------------------------

Φυσικά ο μεγάλος πρωταγωνιστής στις φάρσες και στα καλαμπούρια ήταν ο Ζαχαρής Κατωπόδης(φωτογραφία). Ανεπανάληπτος, μοναδικός.
Υπάλληλος του ΤΕΒΕ, λοιπόν, θέλησε να κάνει τον έξυπνο και πείραξε τον Ζαχαρή που αμέσως πάει και βρίσκει τον παλιό καφετζή Γιάννη Βλάχο και του λέει:

-Επειδή σ΄αγαπάω και σε σέβομαι, όπως με σέβεσαι και εσύ και σου έχω και εμπιστοσύνη θα σου πώ ενα μυστικό αλλά θα μου δώσεις το λόγο σου πως δεν θα το πεις σε κανέναν. Να εδώ και 6 μήνες στους συνταξιούχους του ΤΕΒΕ που πολεμήσανε στην Αλβανία δίνουνε μια έκτακτη ενίσχυση απο 500 δραχμές το μήνα αλλά τις κρατάει ο τάδε υπάλληλος, Εγώ το έμαθα τυχαία στην Αθήνα, πήγα και ζήτησα τα λεφτά μου και τα πήρα αναδρομικά! Τα ιδια και με ανάλογο τρόπο είπε και σ΄αλλους δυο-τρείς κι ενας-ενας πήγαινε και ζητούσε τα... καθυστερούμενα με αποτέλεσμα να βρει τον μπελά του ο υπάλληλος γιατί κανένας δεν πίστευε τους.. όρκους του πως δεν είχε ιδέα! Μάλιστα για να το γλεντήσει ο Ζαχαρής πήγε και ο ίδιος και προεβαλλε τις αξιώσεις του κι όταν προσπάθησε ο υπάλληλος να τον διαβεβαιώσει οτι δεν σταλθήκανε τέτοια χρήματα ο Ζαχαρής τον αποστόμωσε. Ξέρω εγώ, ειναι απο τα.. μυστικά κονδύλια! Βρέθηκε μάλιστα κάποιος ζόρικος να απειλήσει τον υπάλληλο, που στην απόγνωση του πήγε νύχτα στο σπίτι κάποιου κουμπάρου του και κατάφερε με χίλια παρακάλια να βγάλει το μυστικό! Κι απο τότε, όταν βλέπει τον Ζαχαρή... αλλάζει καντούνι.!!!
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
--Μια αλλη ιστορία: Ο Ζαχαρής, πήγε για δουλειά στην Αθήνα παρέα με έναν συνάδελφο του δερματέμπορα, λίγο αφελή και πολύ τσιγκούνη. Καθίσανε να φάνε. Βλέποντας ο Ζαχαρής μια γύφτισσα λέει πως θα πάει στην τουαλέτα. Σε διάστημα λίγων λεπτών τη συναντάει κρυφά και την ενημερώνει σχετικά με το... ιστορικό του φίλου του! Η πανέξυπνη γύφτισσα αρπάζοντας την ευκαιρία ήρθε στο τραπέζι τους.

-Να σε πώ την μοίρα σου;

-Αει ξεφορτώσου μας να φάμε την μακαρονάδα γιατί μας τάραξε η πείνα,
πετιέται ο Ζαχαρής.

-Εγώ λέω το κύριο να το πώ τη μοίρα του, πώχει σεβντά μεγάλο. Άνοιξε το χέρι
σου. Τρία παιδιά έχεις, το ενα δεν ειναι καλό.

-Τι λέει αυτή πετιέται πάλι ο Ζαχαρής. Διώξτην να ησυχάσουμε.

-Οχι λέγε, λέγε!

-Ασήμωσε να σε πώ!!!.

Ο Ζαχαρής παράτησε το φαΐ και προσποιούνταν τον κατάπληκτο ενώ η γύφτισσα αράδιαζε χαρτί και καλαμάρι, όλα τα οικογενειακά, κατάλληλα διανθισμένα, του θύματος της φάρσας που τάχε χαμένα κι ασήμωνε και ξανασήμωνε. Λέγεται, μάλιστα, πώς όταν γύρισε στη Λευκάδα, τσακώθηκε με τον αδελφό του γιατί η γύφτισσα του είπε πως τον κλέβει!!
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Πριν πολλά χρόνια λοιπόν κάποιοι μπρανέλοι εκαναν δήθεν σερενάτα κοντά στο σπίτι του εισαγγελέα και κάποια στιγμή χρησιμοποίησαν χυδαίο λεξιλόγιο. Την άλλη μέρα ο εισαγγελέας διέταξε ανακρίσεις καλώντας ορισμένους νυκτόβιους. Ενα βράδυ στην ταβέρνα του Φραγκούλη, ο Γιάννης ο Εμπλαστρας αρχισε με στόμφο να λέει:''.... Με εκάλεσε ο εισαγγελέας στο γραφείο του και χωρίς να μου προσφέρει καφέ, με ανέκρινε. Εγώ εθίγην βαθύτατα, σηκώνομαι απο την καρέκλα μου και του λέω: Βρε αχρείε, βρε ανόητε, βρε φτωχέ άνθρωπε, ξέρεις ποιός είμαι εγω;; Του είπα πάρα πολλά και μετά βίας, απο αξιοπρέπεια δεν τον χτύπησα. 'Εμειναμε όλοι άναυδοι και μέσα στην ταβέρνα επικρατούσε σιωπή θανάτου και όλοι τον κοιτούσαν με απορία. Μέχρι που κάποιος τον ερώτησε: 'Και ο εισαγγελέας τι σου ειπε;;;''. Και ο Γιάννης με υφος γαλαζοαίματου απαντά:'Α. αυτός δεν με άκουε, γιατί όλα αυτα τα ελεγα στο σπίτι μου σιγά σιγά για να μην ξυπνήσω την σειρήνα μου....'(σσ'. καταλαβαινετε τι γέλιο και τι φάπα έπεσε).

-------------------------------------------------------------------------------------------------

Μια, αλλη, αληθινή ιστορία ειναι αυτη την με την 'Εντελβαις' την ομορφη βάρκα του Γιαννη Καρύδη. Ο γιος του ο Νιόνιος με τον παιδικό του αυθορμητισμό, βλέποντας την ομορφη βάρκα να σκίζει -με το καινούργιο πανί της τα νερά στο κανάλι- φωναξε με ενθουσιασμό:" Ω δρόμο πατέρα!!! 'Η φράση αυτη εγινε... φειγ βολάν απο τους μπουρανελους -και ακομη και σημερα οι παλιοί τη λένε για πειραγμα-σε σημειο ο μικρός Νιονιος να κλειστει απο τα πειράγματα μεσα στο σπιτι του για πέντε μέρες.


-------------------------------------------------------------------------------------------------------

 Μια απο αυτες τις ιστορίες που δείχνουν το λευκαδίτικο χιούμορ ειναι αυτη με το Νιόνιο το Κοτσώλο που συχνά-πυκνα την αφηγειται- με καταπληκτικό τροπο -ο Ηλιας Λογοθέτης. Ειναι η ιστορία οπου στο αποκριάτικο 'Πανθεον΄, στο χορό του Όρφέα΄ ο Νιονιος ντυθηκε, μαζι με τον διδυμο αδελφό του, με ψηλα καπέλα και επισημα ρούχα και αρχισαν να τραγουδουν ενα τραγουδι σε διασκευή-μελοποιηση του Νικου Μορίνα: 'Ετουτη τη βραδιά/θα δωσουμε σ΄ολους μπρίο/κέφι καλη καρδιά/και την καλή μας συντροφιά. /Αποψε οι δυο μας αλλάξαμε στολές/μαυρο παπιόν /παράξενο μαλλί/. Αποψε οι δυο θα κανουμε το παν/ για να χαρειτε ολοι σας πολύ.'
Κι ενω το νούμερο 'ετρεχε' κανονικά καποιος θαμώνας φώναξε με δυνατή φωνή απο τη γαλαρία:

---Κοτσώλοοοοοο.....

Ο Νιόνιος, χωρις να τα χάσει, σταματησε το νουμερο και εβαλε τα χερια του- σαν χωνι -στο στόμα του και απάντησε με στόμφο:

----Της μάνας σου τον κ....!...

Αυλαία φωναξε αμέσως ο κομπέρ. Και καταλαβαινετε τι εγινε. Πανζουρλισμός.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------
-Και μια άλλη ιστορία:Ο Σωτήρης ο Βαρζέλης ήταν ταμίας στην 'Εθνική' τράπεζα. Λεπτός, καλοντυμένος και ασθενικός. Το χειμώνα φορούσε γκέτες στα παπούτσια του για να ζεσταίνεται, διπλά γιλέκα, χοντρό παλτό, μπερέ στο κεφάλι και κασκόλ στο λαιμό που το έβγαζε το Πάσχα. Σύχναζε στο φαρμακείο του Σπύρου Ζερβού. Πάντοτε έπαιρνε δυναμωτικά σιρόπια. Στις 12 το μεσημέρι ακριβώς ερχότανε ο συνοδός του ο Γιώργος Αραβανής-Κόμης που τον συνόδευε αλαμπρατσέντο σπίτι του. Έμεινε στο σπίτι του Σικελιανού. Για να μην κρυολογεί όταν σκούπιζε την κάμαρη του, η υπηρεσία του Κωνσταντίνα, έμπαινε στη ντουλάπα και άμα αργούσε η Κωνσταντινα φώναζε:
-Νετάρισες; Για θα σκάσω.

Μια μέρα ήρθε τρεχάτη στο φαρμακείο του Ζερβού, η Κωσνταντινα και αλαφιασμένη είπε οτι ο σιόρ Σωτηράκης είχε μεγάλο πυρετό 37 και δύο και οτι πρέπει να στειλει τον γιατρό τον Σουμέτα να τον εξετάσει. Σε ερώτηση του φαρμακοποιού πως συνέβηκε αυτό το κάζο, απάντησε η Κωσταντινα:
-Μου φαίνεται οτι ο σιορ Σωτηράκης πήγε στο παραθύρι να κάνει χάζι και η λάστρα(το τζάμι) είχε χαραμάδα. Απο κει μπήκε αέρας στη μύτη του και πουντάρισε....

Ο σιόρ Σωτηράκης έγινε καλά αλλά μυαλό δεν έβαζε. Έτσι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στις 5 το πρωί κατέβηκε στην πλατεία μπαρμπουλωμένος και παρέα με τους μπρανέλους, ξεκίνησε ακολουθώντας τη μουσική που έπαιζε τη Διάνα πηγαίνοντας στον Αη Μηνά. Μόλις έφθασε η πομπή στο ύψος του καφενέ του Τσαμπαρή που ήταν η προβολή του όλο λάστρα και καδινέλα, λέει ο σιόρ Σωτηράκης:
-Δεν θα μου δώστε και μένα την αμποξούλα μου;

-Αμποξούλα θέλει ο σιόρ Σωτηράκης, λέει ο Φωτάκιας, κι΄ αρχίζει με νόημα τ΄αμπομα, απο το Χαμπέο το Γιώργη, στον Καρκαλίτσο, στο Λέτσο, στο Βαγενά τον Ντίνο, στο Τζεβελέκη τον Αντώνη και ο Φωτάκιας τελευταίος με ντάνο δίνει την αμποξούλα στον σιόρ Σωτηράκη που εξαφανίστηκε! Ρε παιδιά που ειναι ο σιορ Σωτηράκης. Πουθενά. Μια στιγμή κάποιος λέει:

-Παιδιά κοιτάτε να γελάστε: Ο σιόρ Σωτηράκης καθιστός επάνω σ΄ενα μαρμάρινο τραπέζι του Τσαμπαρή χωρις να πάθει ούτε γρατσουνιά, παρόλο που σπάσανε τελάρα και λάστρες. Ήτανε η τελευταία χρόνια που φαρομάναγε γιατί έπαθε πνευμονία απο το ατζάρδο του και αυτό και πέθανε(Χρονογράφημα του Κώστα Ζερβού, Φεβρουάριος 1979, 'Ηχω της Λευκάδας').

------------------------------------------------------------------------------------------------------

--Ο Σπύρος Ανυφαντής(Μπρούμης) είχε λατινιέρικο. Δεινός καλαμπουρτζής με βαριά φωνή και πολύτεκνος. Με δυσκολία τα έφερνε βόλτα και χρωστούσε στο ΤΕΒΕ. Ο εισπράκτορας Φαοκοιμίσης(Ρομποτής) τον παρέπεμψε στο δικαστήριο.
-Γιατί κύριε Ανυφαντή δεν πληρώνεις το ΤΕΒΕ;, τον ερώτησε με αυστηρό υφος ο πρόεδρος.
-Θα πλερώσω κύριε πρόεδρε,. θα πλερώσω, απαντάει ο Μπρούμης .Και ανοίγει ενα τσουβάλι γεμάτο χιλιάδες δεκάρες για να εκδικηθεί τον Φαοκοιμίση ο οποίος.. ακόμη τις μετράει.

----------------------------------------------------------------------------------------------------
---Kάποτε ενας φτωχός και άβουλος μπρανέλος ''επιασε στα...πράσα'' στο σπιτι του τη γυναίκα του με τον φίλο της:
-Εσυ φεύγα, δεν εχω καμια δουλειά μαζι σου, ειπε στον ανδρα. Και αμεσως βγάζει τη ζώνη του και αρχίζει να δέρνει τη γυναίκα του.

-Λέγε μωρή, θα το ξανακάνς; Και δώστου με την λουρίδα.

Η μοιχαλίς δεν απαντούσε, ωσπου στο τέλος ο συζυγος απεφάνθη:

-Ω! δεν κρέν, θα το ξανακάν.

Και σταμάτησε το ξύλο, γιατι το θεώρησε περιττό αφου θα το... ξανάκανε.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
-Προπολεμικά( αλλά και μεταπολεμικά) η συγκοινωνία Λευκαδας-Πειραιά γινόταν με πλοία, με ενδιάμεσους σταθμούς. Ο ''Γλάρος''΄, η ΄'Λουτσίντα'', το ''Πάτραι'' και η ΄Πύλαρος' ήταν ορισμένα απο τα πλοία που προσέγγιζαν την προβλήτα του λιμανιού ή αγκυροβολούσαν άροδο και η εξυπηρέτηση των επιβατών γινόταν με βάρκες. Εδώ έγινε στη δεκαετία του ' 50 (με το ΄Πάτραι΄') ενα δυστύχημα με ανατροπή βαρκας στο λιμάνι. Μεταξύ των επιβατών που έπεσαν στη θάλασσα ήταν και ο Σπύρος Φιλιππας-Πανάγος (ο αείμνηστος συγγραφέας και δημοσιογράφος με το εκρηκτικό χιούμορ). Ο κυρ Σπύρος λοιπόν (οπως τον φώναζαν) αφηγειται στο θρυλικό στέκι στου Μουτρούκαλη τηνπεριπέτεια που έζησε, μέσα στο καταχείμωνο, όταν με βαρκα προσπάθησε να επιβιβαστεί στο πλοίο (που ήταν αγκυροβολημένο στη μεση του λιμανιού) αλλά ενα ξαφνικό μπουρίνι την ανέτρεψε και έπεσαν όλοι μαζί με τα μπαγκάζια στη θάλασσα(σσ μάλιστα είχαμε και νεκρό). Ο κυρ Σπύρος με το ενα χέρι κρατούσε μια μικρή τσάντα - οπου μέσα είχε και τα ποιήματα του και πήγαινε στην Αθήνα για να τα εκδώσει. Έτσι για να μην πνιγεί με το ενα χέρι κρατούσε υπό μάλης την δερμάτινη τσάντα(που μάλιστα είχε δανειστεί) και με το άλλο κολυμπούσε απεγνωσμένα ώστε να πιαστεί απο ενα κουπί της βαρκας που επέπλεε.

-''Αστραπές, βροντές, κύματα προσπαθώ να πιαστώ και να μην πνιγώ, κρατάω και την τσάντα και δος του '''', αφηγούνταν με παραστατικό τροπο ο κυρ Σπύρος την φοβερή εμπειρία του, βάζοντας για χάριν της αφήγησης και την υπερβολή. Και οπως ήταν εκφραστικός έκανε με τα χέρια του τις κινήσεις.

- 'Κυρ Σπύρο η τσάντα τι είχε μέσα'', τον διέκοψε ο Φιλος (Θεόφιλος) ο Μπάλτσας(σσ ο πατέρας της διάσημης μετζοσοπράνο Αγνής);;;

---Και δίνω μια απλωτή με το ενα χερι, συνέχισε ο κυρ Σπύρος, αστραπές, βροντές, χαμός. Λες και ήμουν χαμένος στον ωκεανό. Κολυμπούσα με το ενα χέρι και με το άλλο κρατούσα τη τσάντα. Παναγια Φανερωμένη βόηθα!!!

- ''Κυρ Σπύρο η τσάντα τι είχε μέσα'', τον διέκοψε, πάλι, ο Φίλος ο Μπάλτσας.

Τότε σηκώνεται εξαγριωμένος ο Πανάγος και με θυμό-αλλά και με υποτιμητικό ύφος- του λέει:
--'' Όχι Μωρε π.... δεν σου λέω. ΅Εγώ πνίγομαι και εσύ με ρωτάς τι είχε μέσα
η τσάντα''!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---Ο Ζαχαρής Κατωπόδης ηταν ο μεγαλύτερος φαρσέρ της παλιάς Λευκάδας. Ο ανθρωπος-χαμόγελο. Σατανικό μυαλό. Μοναδικό χιουμορ. Μυθικές οι φάρσες του. Η καλυτερη ομως φάρσα που σκάρωσε ειχε σχέση με εμπόριο. με γάτες!!!! Για καιρο σκάρωνε αυτη τη φαρσα. Με μεθοδικότητα. Στην αρχη ελεγε για τα Ιταλικά καράβια που ερχονται να πάρουν χέλια απο το Ιβάρι. Μιλησε για τις σχεσεις του με Ιταλους εμπόρους και διέδωσε εντέχνως οτι του ανεθεσαν την οργανωση μια ξεχωριστης λαικης αγοράς στη Λευκάδα. Κυκλοφορησε, λοιπον- παραμονή Πρωταπριλιάς- στην πολη και στα χωριά ενα φειγ βολάν που εγραφε τα εξης: ''Ιταλική Λαική Αγορά. Σας ανακοινούμεν οτι αυριον ερχεται στη Λευκάδα και θα παραμεινει 24ωρες μια περίεργη Ιταλική Λαική Εταιρεία η οποία θα διαθέτει προς πώληση διάφορα ενδιαφέροντα ειδη λαικής τέχνης. Εχει πχ σπουδαια μηχανηματα που θα εκθέσει εις το κινηματογραφοθέατρο 'Τσιριμπαση'. 'Ενα αλλος ειδος που θα διαθέσει ειναι πολλά και διαφορα ειδη σκυλιών παγκοσμίου προελεύσεως. Ο ιδιος ομιλος ενδιαφέρεται και θα αγοράσει απο δω ο,τι εντόπιο προιον της αρεσκειας του. Το ενδιαφέρον θα ειναι για ολους μας αρκει να σημειωθεί οτι θα προβουν εις αγοράν και ζωων πχ γάτες κλπ. Πληροφοριες παρέχει ο κ. Γ...Λ...(καφενείον).''
Αυτο ηταν το περιεχομενο του φειγ βολάν. Εξυπνα γραμμένο. Και φυσικά σε κανένα δεν περασε απο το μυαλο οτι προκειται φαρσα. Το νεο κυκλοφορησε παντού, Σε ολο σχεδον το νησί. Και εγινε της κακομοιρας. Ολοι ετρεχαν να πιάσουν γάτες. Τσουβάλια με γάτες, αυτοκινητα με γάτες, φορτηγάκια με γάτες. Στην πολη ενας εβγαλε απο την κάμαρα τα παιδιά του και τις γέμισε με γάτες. Αλλος εκλεισε σε τσουβάλια γάτες και οταν η ανυπτοπτη γυναικα του ανοιξε την πορτα επεσε λιποθυμη γιατι νομισε οτι το σπιτι γέμισε φαντάσματα. Ταξί απο χωρια του νησιου ηρθαν πολη γεμάτα γάτες. Πολλοι ηταν και οι αγρότες που κουβαλησαν και τους σκύλους τους. Τα παιδια στους δρόμους που δεν αφηναν τις γάτες στην ησυχια τους, δεν σταματουσαν να μαζευουν γατες. Ενα πραγματικο πανδαιμονιο. Η Κυριακη της Πρωταπριλιάς ηρθε. ο Ζαχαρής - με υποσχέσεις για χρήματα- επεισε τους συνεργατες του να κουβαλησουν καρέκλες και τραπεζια στο 'Φοινικα΄, το θερινο κινηματογράφο στην παραλια. Και ολοι περιμεναν με αγωνια το αυτοκινητο της Ιταλικής εταιρειας. Ο Ζαχαρής(... ως γατα), την ΄κοπάνησε΄για την Αθηνα. Και οσο περνουσε η ωρα ο κόσμος αρχισε να δυσανασχετούσε. Και μεσα σε λίγες ωρες οταν εγινε αντιληπή η φάρσα γεμισε η Λευκάδα απο αδεσποτους σκύλους και γατες. Το γεγονος ειναι αληθινό. Και δειχνει οτι η παλιά Λευκάδα ηταν θρυλική. Και ανεπανάληπτη.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Ο Αγγελος ήταν ένας φοβερός τύπος της παλιάς Λευκάδας. Παμφάγος και αχόρταγος. Λαίμαργος με όλη τη σημασία της λέξης. Σπούδαζε στην Αθήνα ώσπου μια μέρα έλαβε ένα τηλεγράφημα: "βρακατσάνοι γουρμάσανε". Και ο Αγγελος έφυγε για πάντα από την Αθήνα για να ικανοποιήσει τη λαιμαργία του τρώγοντας βρακατσάνους. Αλλά η φοβερή, αληθινή, ιστορία με τον Αγγελο είναι η παρακάτω που μας αφηγείται συχνά ο Ηλίας Λογοθέτης (Φρούφαλος). Ο Αγγελος, λοιπόν, για πολλούς μήνες έκανε μεγάλη οικονομία ώστε να προετοιμαστεί για το μεγάλο τραπέζι. Ένα μοναδικό τσιμπούσι. Αλλά δεν ήθελε με καμία δύναμη να τον πάρει χαμπάρι η μάνα του. Της είπε ότι έχει υποχρέωση σε κάποιους Πρεβεζάνους. Αγόρασε λοιπόν αυγοτάραχο, σαλάμια, γάμπαρες, μια μεγάλη γαλοπούλα, μια τεράστια συναγρίδα, ένα μικρό χοιρίδιο, σαλάτες, τυριά, γλυκά, κρασιά, ούζο και φρούτα. Όλα τα καλούδια. Και είχε ετοιμαστεί για ένα λουκούλλειο δείπνο. Η μεγάλη βραδιά έφθασε. Και ο Αγγελος λέει στη μάνα του: "Μάνα, θα έρθουν οι καλεσμένοι αλλά επειδή θ' αρχίσουν τ' αφσκόλογα πήγαινε για ύπνο". Πράγματι η μάνα του Αγγελου αποσύρθηκε στην κάμαρά της. Της έβαλε και το καδινάτσο για σιγουριά. Οι καλεσμένοι έφθασαν γύρω στις 10 το βράδυ. Ο Αγγελος κατέβηκε τη σκάλα για να τους υποδεχθεί. Καλώς τους. Καλησπέρα. Καλώς το Γιάννη, καλώς το Νίκο, καλώς το Χρίστο. Χαθήκαμε ρε παιδιά, είχα καιρό να σας δω. Και άρχισε να ανεβαίνει τη σκάλα με τρόπο σαν ν' ανέβαιναν και οι καλεσμένοι του. Μετά από λίγο άρχισε το τσιμπούσι. Ο Αγγελος ήταν μεγάλος μίμος. Και άρχισε τους διαλόγους:

--- Παναγία μου τη ψαρούκλα είναι αυτή!

--- Και το γουρουνόπουλο είναι φοβερό.

--- Καλά Αγγελε, η γαλοπούλα σου είναι το κάτι άλλο.

Και να το τσούγκρισμα των ποτηριών. Εβίβα, γεια σου, να 'σαι καλά Αγγελε, πάντα από τέτοια. Και τα ρέστα. Η ώρα περνούσε. Οι διάλογοι συνεχίζονταν μαζί και το φαγητό. Τα μαχαίρια και τα κουτάλια χτυπούσαν στα πιάτα.

--- Εις υγείαν.

--- Είναι όλα υπέροχα!

-- Μπράβο Αγγελε, σου χρωστάμε και εμείς τραπέζι στην Πρέβεζα....
Η ώρα είχε φθάσει 5 το πρωί. Οι καλεσμένοι (εννοείται) έφυγαν. Και η μάνα του Αγγελου κατάφερε να διακρίνει από τη χαραμάδα της πόρτας το γιο της πεσμένο με τα μούτρα πάνω στο τραπέζι, σκασμένο απ' το φαΐ. Και σταυροκοπήθηκε. "Μπα το ξεπατωμένο", μονολόγησε. Ο Αγγελος κατάφερε το απίστευτο. Το μοναδικό. Έφαγε μόνος του όλα τα φαγητά. Μέχρι σκασμού. Είχε παραθέσει τραπέζι στον εαυτό του!!!

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
-Τον αποκαλούσαν, Μπολσεβίκο γιατί -όπως λέγανε-απο μικρό παιδί γιατί ήταν κατάμαυρος και μικροκαμωμένος. Στην κεντρική αγορά ήταν το μαγαζίτου: ''Οινομαγειρείο η φτώχεια, Αγγελος Σταγιάννος''. Μονίμως με ενα γαρίφαλο στο αριστερό του αυτί, πλατύ μάλλινο ζωνάρι και καλή καρδιά. Το μαγαζί του ήταν διακοσμημένο με τη τότε Βασιλική οικογένεια, με λιθογραφίες εποχής και με ενα καντήλι σε εικονοστάσι. Κλασικός τυπος Λευκαδίτη με το κρασί του, το καλαμπούρι, το μεζέ και το τραγούδι. Και φυσικά μόνο.... μπολσεβίκος δεν ήταν. Αλλά αυτό το παρατσούκλι το πλήρωσε ακριβά. Μόλις ήρθανε οι Γερμανοί στη Λευκάδα ζήτησαν να τον γνωρίσουν αμέσως.
-Εσύ είσαι ο Μπολσεβίκος, τον ρώτησαν.
-Ναι, απάντησε αυθόρμητα ο Αγγελος. Και τότε τον πλάκωσαν αλύπητα στο ξύλο ενώ τον έκλεισαν για 20 ημέρες στο φρούριο του Τεκέ, στην Ακαρνανία, στο δρόμο για τη Λευκάδα!
--------------------------------------------------------------------------------------
ΥΓ: Οι μπουρανέλλοι(μπρανέλοι) αυτοί οι διαφορετικοί χαρακτήρες, γνήσιοι, πνευματώδεις, με κουλτούρα και με ενα μοναδικό χιουμορ. Πρόκειται για προσωνυμία των κατοίκων της πόλης η οποία δόθηκε στην εποχή των Βενετσάνων

(1648-1797). Στη Βενετία υπάρχει το νησί BURANO(με την περίφημη σχολή των δαντελιέρων) το οποίο απέχει μισή ώρα απο το νησί Μουράνο(διάσημο κέντρο υαλουργίας απο τον 11ο αιώνα). Oι κάτοικοι του λέγονται και σήμερα μπουρανέλοι.(buranelli). Μερικοί απο τους ψαράδες του Μπουράνο ήρθαν και στη Λευκάδα οπου βρήκαν μια κατ΄εξοχη πόλη φτωχοψαράδων και τους έδωσαν το όνομα τους. Το προσωνύμιο δόθηκε αρχικά στους ψαράδες της πόλης καθώς και της
Πρεβεζας. Με την πάροδο του χρόνου ονομάστηκαν έτσι όλοι οι ψαράδες και κατ΄εκταση χλευαστικώς απο τους κατοίκους των χωριών όλοι οι κάτοικοι της πόλης. Την εκδοχή αυτή για την προέλευση της προσωνυμίας την υποστηρίζει τόσο ο Πανταζής Κοντομίχης οσο και ο Τάκης Μαμαλούκας. Η άλλη εκδοχή υποστηρίζει οτι η προσωνυμία μπουρανέλος προέρχεται απο τη λατινική λέξη urbanus που σημαίνει ευγενής, αστικός(στα Ιταλικά urbano με τίς αυτές ερμηνείες) που με την κατάληξη -ελος γινεται urban-έλος, δ ηλαδή ο ευγενής, ο κατοικος της πόλης που το χρόνο θα παραφθαρεί σε Μπουρανέλο, για να καταλήξει οπως ακουγεται σήμερα: Μπρανέλος. Ωστόσο αυτη η εκδοχή απορρίπτεται γιατι σε καμια αλλη πόλη της Ελλάδος-ιδιαίτερα στα Επτάνησα οι κάτοικοι λεγονται Μπουρανέλοι. Πάντως αυτο που πρέπει να επισημάνω ειναι οτι πριν μερικά χρόνια επισκεπτό μενος το Μπουράνο( μετά το Μουράνο) εμεινα εκπληκτος με την ομοιότητα του νησιού σε συγκριση με την πόλη της Λευκάδας. Το σιγουρο ειναι οτι και σημερα η προσωνυμια μπρανέλος δεν εχει εξαλειφθεί
παρόλο που χάνονται οι παλιοί χαρακτηριστικοι μπρανέλοι.




Παρασκευή 15 Φεβρουαρίου 2013

ΧΕΙΜΩΝΙΑΤΙΚΗ ΛΙΑΚΑΔΑ


φωτο Ξ.Μικρώνης


Έσβηνε το κύμα στη Νηρά

λάφυρα ζητούσε ο αγέρας,

κέντησαν αστέρια στην Καρυά,

έφυγε στο ψάρεμα ο πατέρας.

Μέθυσαν οι γλάροι στο Βλυχό,

κρύφτηκε η νύχτα στο Δεσίμι,

είσαι της καρδιάς μου μυστικό,

άγκυρα που έμεινε στη μνήμη.

Χειμωνιάτικη λιακάδα

βρίσκεις πάντα αφορμή,

να γυρίσω στη Λευκάδα

όταν ήμουνα παιδί,

να νοικιάσω μαϊστράλια

να με φέρουν στο Νυδρί,

στην αμμόγλωσσα να τρέξω
με τα φύκια προσευχή.

Άναψα κερί στην Παναγιά

τάμα στην Κυρά για να γυρίσω,

με το παραγάδι στ' ανοιχτά

θάλασσα στην πλώρη να μυρίσω.

Έσκιζε η βάρκα το νερό

βγήκε στη Λυγιά το πυροφάνι,

έκανα το πάθος μου σκοπό

είσαι της ζωής μου το λιμάνι.

Χειμωνιάτικη λιακάδα

βρίσκεις πάντα αφορμή,

να γυρίσω στη Λευκάδα

όταν ήμουνα παιδί,

στην Καρυά να ξαποστάσω

στα πλατάνια τα παλιά,

να μεθύσω στα Χορτάτα,

να διψάσω στα Φρυά.

Να βρεθώ στο Μεγανήσι,

Κατωμέρι και Βαθύ,

δειλινό στο Σπαρτοχώρι

με τονιά στην κουπαστή.

Να σταθώ στα Λαζαράτα,

Καλαμίτσι, Μαδουρή,

να γελάσω στους Σφακιώτες,

με δροσιά στη Βαυκερή.

Χειμωνιάτικη λιακάδα

βρίσκεις πάντα αφορμή

να με στείλεις στο Δρυμώνα

Σύβρο, Πόρο κι Εγκλουβή

να τρυγήσω το αμπέλι,

να μαζέψω τιs ελιές,

να μυρίσω άγιο χώμα

στης Ελάτης τις κορφές.

Να ψαρέψω στο Ιβάρι,

στο κανάλι με συρτή,

με ολόγιομο φεγγάρι

να καλέσω τη ζωή.

Χειμωνιάτικη λιακάδα

βρίσκεις πάντα

αφορμή...

του ΗΛΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ

'ΧΟΡΕΥΟΥΝ ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ''(εκδόσεις 'ΑΓΚΥΡΑ")

Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου 2013

EKTOΣ ΕΛΕΓΧΟΥ Η ΑΝΕΡΓΙΑ

Eκτός αγοράς εργασίας βρίσκονται πλέον πάνω από 3 στους 5 νέους ενώ η ανεργία κατέγραψε το Νοέμβριο νέο ρεκόρ και εκτινάχθηκε στο 27% από 20,8% που ήταν τον αντίστοιχο μήνα του 2011 και από 26,6% τον Οκτώβριο του 2012.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ η στατιστική ανεργία προσλαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις με τον μέσο όρο από 24% το 2012 (με 1.200.000 ανέργους) θα ανέλθει στο 29% το 2013(με 1.450.000 ανέργους) και στο 31.5% το 2014(με 1.575.000 ανέργους).Μάλιστα την τελευταία τριετία έχουν τετραπλασιαστεί οι μακροχρόνια άνεργοι(άνεργοι πάνω από ένα έτος).
Οπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ(Ελληνική Στατιστική Αρχή):

-Το σύνολο των απασχολουμένων κατά το Νοέμβριο του 2012  ανήλθε σε 3.642.102 άτομα. Οι άνεργοι ανήλθαν σε 1.350.181 άτομα, ενώ ο οικονομικά μη ενεργός πληθυσμός ανήλθε σε 3.339.982 άτομα.

-Οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 265.584 άτομα σε σχέση με το Νοέμβριο του 2011 (μείωση 6,8%) και κατά 30.144 άτομα σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2012 (μείωση 0,8%).

-Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 323.808 άτομα σε σχέση με το Νοέμβριο του 2011 (αύξηση 31,5%) και κατά 20.255 άτομα σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2012 (αύξηση 1,5%).

-Οι οικονομικά μη ενεργοί, δηλαδή τα άτομα που δεν εργάζονται ούτε αναζητούν εργασία, μειώθηκαν κατά 19.577 άτομα σε σχέση με το Νοέμβριο του 2011 (μείωση 0,6%) και κατά 2.683 άτομα σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2012 (μείωση 0,1%).

-Οι νέοι ως 24 ετών είναι αποκλεισμένοι από την αγορά εργασίας, όπως δείχνει το 61,7% της ανεργίας στην πρώτη ηλικιακή ομάδα. Τεράστιες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας αντιμετωπίζουν και οι πολίτες της επόμενης ηλικιακής ομάδας, 25-34 ετών, στους οποίους ο δείκτης φτάνει το 36,2%.

-Η γυναικεία ανεργία έφτασε το 31,1%, έναντι 24% για τους άνδρες.

-Σε επίπεδο περιφερειών της χώρας, η μεγαλύτερη ανεργία καταγράφεται σε Αττική με 29%, Ηπειρο-Δυτική Μακεδονία με 28,2% και Μακεδονία-Θράκη με 27,2%.

Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2013

Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΤΩΤΑΤΟ ΜΙΣΘΌ


Eπειδή το τελευταίο διάστημα γράφονται και λέγονται διάφορες ανακρίβειες για τον κατώτατο μισθό στον ιδιωτικο τομέα , παραθέτω την πραγματική διάσταση του ολο θέματος.Λοιπόν ,με βάση τις μνημονιακες υποχρεώσεις και την ισχυουσα νομοθεσία, για τον κατώτατο μισθό στον ιδιωτικο τομέα, προβλεπεται ότι μέχρι το τέλος Μαρτίου 2013 θα έχει αποφασιστεί ο νέος τρόπος καθορισμού του κατώτερου μισθού. Η νέα διαδικασία –όπως περιγράφεται στο μνημόνιο- προβλέπει διάλογο της κυβέρνησης -η οποία θα εχει αποφασιστικο ρόλο- με τους κοινωνικούς εταίρους(ΓΣΕΕ και εργοδοτικές οργανώσεις).Για το νέο μηχανισμο καθορισμου του κατωτατου μισθού, θα αξιολογούνται μια σειρά παράγοντες όπως είναι η πορεία της οικονομίας, της ανεργίας κ.α.Πάντως από την 1η Απριλίου χάνεται το επίδομα γάμου για όσους αμείβονται με την εθνική συλλογική σύμβαση, με αποτέλεσμα νέα μείωση κατά 10%. Όσον αφορά στις τριετίες αυτές παραμένουν παγωμένες μέχρι να πέσει η ανεργία κάτω από το 10% .Εδω θα πρεπει να τονιστει ότι οι δανειστές είχαν ζητήσει την κατάργηση των τριετιών.

Τελος προβλέπεται ότι το πρώτο τρίμηνο του 2014 θα εκτιμηθεί ο νέος μηχανισμός λαμβάνοντας υπόψη την πορεία της ανεργίας και της ανταγωνιστικότητας.Σημειώνεται πως πέρσι το Φεβρουάριο ο κατώτερος μισθός μειώθηκε κατά 22%, με την περικοπή να φτάνει το 32% για τους νέους κάτω των 25 ετών. Έτσι για τους νεοεισερχόμενους διαμορφώνεται στα 586 ευρώ, ενώ για όσους είναι κάτω των 25 ετών στα 511 ευρώ (μεικτά).

Τρίτη 12 Φεβρουαρίου 2013

ΟΔΗΓΟΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΔΕΙΩΝ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ


Τα θέματα χορήγησης ετήσιας άδειας με αποδοχές στους μισθωτούς ρυθμίζονται από τις διατάξεις του Α.Ν. 539/1945, όπως αυτός ισχύει σήμερα μετά τις τροποποιήσεις που έχει υποστεί με το άρθρο 6 του Ν. 3144/2003 και το άρθρο 1 Ν. 3302/2004. Ως βάση χορήγησης της ετήσιας άδειας με αποδοχές των εργαζομένων επαναφέρεται το ημερολογιακό έτος, σύμφωνα με τις τελευταίες ρυθμίσεις του άρθρο 1 Ν. 3302/2004, ενώ έχει ήδη κατοχυρωθεί το δικαίωμα λήψης αναλογικής άδειας από τον πρώτο μήνα απασχόλησης των εργαζομένων, σύμφωνα με το άρθρο 6 Ν. 3144/2003. Ειδικότερα, µε τη νέα παράγραφο 1α του Α.Ν. 539/1945, προβλέπεται ότι όλοι οι εργαζόµενοι οι οποίοι συνδέονται µε σύµβαση ή σχέση εργασίας ορισµένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούνται να λάβουν ετήσια άδεια µε αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησής τους σε συγκεκριµένη υπόχρεη επιχείρηση. Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικώς (ποσοστό) µε βάση το χρονικό διάστηµα που απασχολήθηκε ο εργαζόµενος στον εργοδότη αυτό. Η αναλογία της χορηγούµενης αδείας υπολογίζεται βάσει ετήσιας άδειας 20 εργάσιµων ηµερών επί πενθηµέρου εβδοµαδιαίας εργασίας και 24 εργάσιµων ηµερών, επί εξαηµέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 µήνες συνεχούς απασχόλησης. Παράλληλα, διευκρινίζεται πλήρως και συµπληρώνεται η διαδικασία λήψης της άδειας κατά τα δύο πρώτα ηµερολογιακά έτη της εργασιακής σχέσης του μισθωτού.

Η διάταξη του άρ. 1 του Ν. 3302/2004, όπως και αυτή του άρ. 6 του Ν. 3144/2003, αναφέρει ρητώς ότι η ετήσια άδεια µε αποδοχές, καθώς και το επίδοµα αδείας, διέπονται και από τις λοιπές οικείες διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας. Ως εκ τούτου, εξασφαλίζεται η συνέχεια της ισχύος των κείμενων διατάξεων που αφορούν το µηχανισµό και τον τρόπο χορήγησης της άδειας και του επιδόµατος αδείας. Υπενθυµίζεται ότι, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στο άρ. 3 του Ν. 3755/1957, καθώς και τη σχετική νοµολογία, σε περίπτωση µη χορήγησης από τον εργοδότη λόγω υπαιτιότητάς του (άρνηση, πταίσµα, αµέλεια), της άδειας που δικαιούται ο εργαζόµενος εντός του ηµερολογιακού έτους, υποχρεούται να καταβάλλει σ’ αυτόν τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας µε προσαύξηση 100%, όχι όμως και του επιδόματος αδείας.

Με τη νέα παράγραφο 1β του Α.Ν. 539/1945, καθιερώνεται για το πρώτο ηµερολογιακό έτος-εντός του οποίου προσελήφθη ο μισθωτός, υποχρέωση του εργοδότη να χορηγεί μέχρι την 31η Δεκεµβρίου αναλογία – ποσοστό των ηµερών αδείας που δικαιούται ο μισθωτός, βάσει του χρονικού διαστήµατος απασχόλησης στο έτος αυτό. Η αναλογία της άδειας, η οποία υπολογίζεται επί των 20 (επί πενθηµέρου) και των 24 (επί εξαηµέρου) ηµερών, θα πρέπει να χορηγείται από τον εργοδότη έως την 31η Δεκεµβρίου του ηµερολογιακού έτους πρόσληψης ακόµη και αν δεν έχει ζητηθεί από τους εργαζόµενους (άρ. 4 του Α.Ν. 539/1 945, όπως τροποποιήθηκε µε την παρ. 15 του άρ. 3 του Ν. 4504/1966).

Κατά το δεύτερο ηµερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει τµηµατικά την άδειά του, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησής του στο δεύτερο αυτό έτος, στον οικείο εργοδότη. Η αναλογία της άδειας υπολογίζεται εκ νέου, όπως και κατά το πρώτο ηµερολογιακό έτος, µε βάση τις 20 ηµέρες επί πενθηµέρου και τις 24 ηµέρες επί εξαηµέρου. Κατά τη διάρκεια του έτους αυτού και κατά το χρονικό σηµείο συµπληρώσεως 12 µηνών από την ηµεροµηνία πρόσληψης, η άδεια επαυξάνεται κατά µία εργάσιµη ηµέρα. Ως εκ τούτου, η άδεια κατά το δεύτερο ηµερολογιακό έτος, η οποία θα πρέπει να χορηγηθεί από τον εργοδότη αναλογικώς ή ολόκληρη στο τέλος, έως την 31η Δεκεµβρίου του έτους αυτού, φθάνει στο ύψος των 21 επί πενθηµέρου και 25 επί εξαηµέρου, εργάσιµων ηµερών.
Κατά το τρίτο ηµερολογιακό έτος, καθώς και τα επόµενα, ο µισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την ετήσια άδειά του και σε κάθε χρονικό σηµείο του έτους αυτού. Η άδεια αυτή, θα φθάσει τις 22 ηµέρες επί πενθηµέρου και τις 26 επί εξαηµέρου, εάν έχουν συµπληρωθεί 2 έτη απασχόλησης εντός του τρίτου αυτού ηµερολογιακού έτους.
Στην άδεια υπολογίζονται μόνο οι εργάσιμες ημέρες. Δεν συμπεριλαμβάνονται οι Κυριακές, οι αργίες και οι ημέρες ασθενείας (κατά τις οποίες ο μισθωτός παρέμεινε στο σπίτι του ή νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο), που εμπίπτουν στο διάστημα της άδειας. Για τους μισθωτούς πενθήμερης εργασίας δεν περιλαμβάνεται στον αριθμό ημερών αδείας, η ημέρα της εβδομάδας κατά την οποία δεν παρέχουν εργασία λόγω πενθημέρου
Η άδεια χορηγείται ολόκληρη. Επιτρέπεται κατ' εξαίρεση, η κατάτμηση του χρόνου αδείας εντός του αυτού ημερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης και μετά από έγκριση της οικείας Επιθεώρησης Εργασίας. Σε κάθε περίπτωση η πρώτη περίοδος της αδείας δεν μπορεί να περιλαμβάνει λιγότερες των έξι (6) εργασίμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε (5) εργασίμων ημερών επί πενθημέρου ή προκειμένου περί ανηλίκων των δώδεκα (12) εργασίμων ημερών. Η κατάτμηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η μια πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, επί πενθημέρου, ή προκειμένου περί ανηλίκων δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες, μετά από έγγραφη αίτηση του μισθωτού προς τον εργοδότη. Η αίτηση αυτή για την οποία δεν απαιτείται έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ, διατηρείται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και πρέπει να είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας.
-Αποδοχές εργαζόμενου κατά την άδεια: Κατά τη διάρκεια της άδειας ο μισθωτός δικαιούται να λάβει από τον εργοδότη τις "συνήθεις αποδοχές" που θα ελάμβανε αν πραγματικά απασχολούνταν στην επιχείρηση κατά τον αντίστοιχο χρόνο της άδειάς του. Στην έννοια των συνήθων αποδοχών περιλαμβάνεται, ότι καταβάλλεται στο μισθωτό τακτικά και μόνιμα ως αντάλλαγμα της εργασίας του, τόσο ο πάγιος μισθός ή το ημερομίσθιο, όσο και κάθε είδους πρόσθετες συμπληρωματικές παροχές, είτε σε χρήμα είτε σε είδος (όπως λ.χ. τροφή, κατοικία, ποσοστά, επιδόματα κλπ). Εκτός από τις αποδοχές της άδειας ο μισθωτός δικαιούται και επίδομα αδείας. Το επίδομα αδείας δεν μπορεί να υπερβεί για όσους αμείβονται με μισθό το μισό μισθό και για όσους αμείβονται με ημερομίσθιο τα 13 ημερομίσθια.

ΠΟΤΕ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ: Τόσο οι αποδοχές  αδείας όσο και το επίδομα αδείας προκαταβάλλονται στον μισθωτό κατά την έναρξη της άδείας του και δεν συμψηφίζονται με ανώτερες των νομίμων καταβαλλόμενες αποδοχές.

ΠΟΤΕ ΔΙΠΛΑΣΙΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΑΔΕΙΑΣ: Αν από υπαιτιότητα του εργοδότη δεν χορηγηθεί η άδεια μέχρι το τέλος του ημερολογιακού έτους, ο εργαζόμενος δικαιούται τις αποδοχές άδειας αυξημένες στο 100% (διπλάσιο). Δεν διπλασιάζεται όμως το επίδομα άδειας.

Απαγόρευση απασχόλησης κατά την άδεια Από το νόμο απαγορεύεται η απασχόληση του μισθωτων κατά τη διάρκεια της άδειάς τους.

Απαγόρευση Απόλυσης κατά την άδεια Απαγορεύεται η καταγγελία σύμβασης κατά τη διάρκεια της άδειας του μισθωτού από τον εργοδότη. Η απαγόρευση είναι απόλυτη και δεν επιτρέπει την απόλυση για οποιοδήποτε λόγο. Σε περίπτωση που γίνει θεωρείται άκυρη.
Αποδοχές αδείας σε περίπτωση λήξης σύμβασης: Εάν λήξει η σύμβαση εργασίας με οποιονδήποτε τρόπο (απόλυση, παραίτηση, θάνατος εργαζόμενου, λήξη σύμβασης ορισμένου χρόνου), και ο εργαζόμενος δεν είχε πάρει την κανονική του άδεια που του οφείλεται, τότε δικαιούται τις αποδοχές τις οποίες θα έπαιρνε αν του είχε χορηγηθεί η άδεια. Αποζημίωση άδειας και επίδομα άδειας, αναλόγως προς τον χρόνο υπηρεσίας. α) Κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος που έγινε η πρόσληψή του, δικαιούται να λάβει 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης, όπως και 2 ημερομίσθια σαν επίδομα αδείας (με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων). β) Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός επίσης δικαιούται επίσης 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης, όπως και 2 ημερομίσθια σαν επίδομα αδείας( με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13ημερομισθίων). γ) Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος και για τα επόμενα οφείλονται αποδοχές πλήρους άδειας και επιδόματος αδείας, που αντιπροσωπεύουν αυτές που θα δικαιούταν ο μισθωτός εάν έπαιρνε την άδειά του κατά το χρονικό διάστημα της λύσης της σχέσης εργασίας.

Άδεια κατά τη στράτευση: Οι στρατευόμενοι μισθωτοί δεν δικαιούνται άδεια κατά το διάστημα της στράτευσής τους. Αν όμως γνωστοποίησαν εγκαίρως στον εργοδότη τη μέλλουσα στράτευσή τους, δικαιούνται να λάβουν άδεια κατά το ημερολογιακό έτος στο οποίο εμπίπτει η στράτευση τους, εφ όσον βέβαια υπάρχει χρόνος για τη λήψη της άδειάς τους. Αν συνεχίσουν την εργασία τους στον ίδιο εργοδότη θα λάβουν κανονικά την άδειά τους, σε αντίθετη περίπτωση θα λάβουν αποζημίωση αδείας.

Άδεια γάμου & γέννησης παιδιού: Όλοι οι εργαζόμενοι δικαιούνται άδεια γάμου 5 εργασίμων ημερών για όσους εργάζονται με πενθήμερο και 6 εργάσιμων ημερών με αποδοχές για αυτούς που εργάζονται με εξαήμερο. Επίσης σε περίπτωση γέννησης παιδιού ο πατέρας δικαιούται δύο (2) ημέρες άδεια με αποδοχές για κάθε παιδί. ΟΙ άδειες αυτές είναι πρόσθετες και δεν συμψηφίζονται με τις ημέρες κανονικής άδειας. Με ευνοϊκότερες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας δίδεται άδεια γάμου μεγαλύτερη των 5 ημερών π.χ. 6 ημέρες για λογιστές, προσωπικό Α.Ε. - Ε.Π.Ε. επιχειρήσεων, προσωπικό καταστημάτων, Σούπερ-Μάρκετ, προσωπικό κλινικών και νοσηλευτικών ιδρυμάτων, 7 ημέρες για επιχειρήσεις πετρελαίου - υγραερίου, 9 ήμερες για κλωστοϋφαντουργούς, 10 ημέρες για ατμοπλοϊκές - πρακτορικές επιχειρήσεις, αρχιτέκτονες, πολιτικούς μηχανικούς, αγρονόμους - τοπογράφους - μηχανικούς με σχέση εργασίας  ιδιωτικού δικαίου, μηχανολόγους - ηλεκτρολόγους ΕΜΠ κ.λ.π.
-Άδεια Μητρότητας: Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων. Οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού, και οι υπόλοιπες 9 μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες.
Άδεια Θηλασμού & Φροντίδας παιδιών: Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται:
α) Για το χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, δηλαδή 9 βδομάδες μετά τον τοκετό, είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα από την εργασία τους. β) Εναλλακτικά με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο (2) ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και σε μία (1) ώρα ημερησίως για έξη (6) επιπλέον μήνες,

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΙΩΜΕΝΟΥ ΩΡΑΡΙΟΥ ΩΣ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ: Το μειωμένο ωράριο «άδεια» θηλασμού και φροντίδας παιδιών δικαιούται ο/η/ εργαζόμενος-η με αίτηση του /της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται μειωμένου ωραρίου για την φροντίδα του παιδιού.
ΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΔΙΚΑΙΟΥΤΑΙ ΑΔΕΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ: Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας παιδιού μπορεί εναλλακτικά να ζητήσει και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση η εργαζόμενη μητέρα. Το μειωμένο ωράριο για τη φροντίδα των παιδιών θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας και δεν πρέπει να δημιουργεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις.
ΕΙΔΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ ( ΑΡΘΡΟ 142, Ν. 3655/08). Οι εργαζόμενες μητέρες οι οποίες είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση δικαιούνται ειδική άδεια προστασίας μητρότητας χρονικής διάρκειας έξι (6) μηνών. Η άδεια αυτή χορηγείται στις εργαζόμενες μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας(τοκετού-λοχείας), της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, εφ' όσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση της ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της. Το δικαίωμα αυτό ασκείται εντός 60 ημερών από τη λήξη των ανωτέρω αδειών. Μετά τη λήξη της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας η εργαζόμενη δικαιούται να κάνει χρήση του μειωμένου ωραρίου όπως αυτό ισχύει. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές που είναι ίσες με τον κατώτατο μισθό όπως ορίζεται κάθε φορά με βάση την ΕΓΣΕΕ και φορέας καταβολής είναι ο ΟΑΕΔ. Ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να αποδίδει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τις προβλεπόμενες εισφορές για τον κλάδο σύνταξης, παρακρατώντας την προβλεπόμενη εργατική εισφορά που βαρύνει τον εργαζόμενο μαζί με την εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τον ΟΑΕΔ.

Άδεια για τη φροντίδα υιοθετημένων παιδιών: Το δικαίωμα διακοπής της εργασίας ή καθυστερημένης προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης της μητέρας και εναλλακτικά του πατέρα για τη φροντίδα παιδιών, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιών ηλικίας έως 6 ετών, την άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι  άγαμοι γονείς, με χρονική αφετηρία την ημερομηνία της υιοθεσίας.

Γονική Άδεια: Η γονική άδεια χορηγείται στους εργαζόμενους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή σχέση έμμισθης εντολής σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις ανεξάρτητα του αριθμού απασχολουμένων. Αφορά τους εργαζόμενους και των δύο φύλων, που έχουν υποχρεώσεις προς εξαρτώμενα από αυτούς παιδιά ή άλλα μέλη της οικογενείας τους που έχουν ανάγκη τις φροντίδες ή την υποστήριξη τους, ώστε να διευκολύνεται η προετοιμασία για την είσοδο στην απασχόληση, η διατήρησή της, καθώς και η επαγγελματική τους εξέλιξη. Ο γονέας που έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις και έχει συμπληρώσει 1 έτος εργασίας στον ίδιο εργοδότη δικαιούται να λάβει γονική άδεια ανατροφής παιδιού, στο χρονικό διάστημα από τη λήξη της άδειας μητρότητας μέχρις ότου το παιδί συμπληρώσει ηλικία τριών και μισό ετών (3,5 ετών). Η άδεια αυτή είναι χωρίς αποδοχές, η διάρκειά της μπορεί να φθάσει τους τρεις και μισό μήνες(3,5 μήνες) για κάθε γονέα και δίνεται από τον εργοδότη με βάση προτεραιότητας των απασχολουμένων στην επιχείρηση για κάθε ημερολογιακό έτος. Οι παραπάνω ρυθμίσεις ισχύουν και για τους απασχολούμενους στο Δημόσιο, τα ΝΠΔΔ και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.
Σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότερα παιδιά, το δικαίωμα των γονέων είναι αυτοτελές για το κάθε ένα απ' αυτά, εφ' όσον από την λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας (1) χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Το δικαίωμα λήψεως της άδειαςς έχουν και όσοι έχουν υιοθετήσει παιδί. Σε περίπτωση διαστάσεως ή διαζυγίου ή χηρείας ή γεννήσεως τέκνου εκτός γάμου τη γονική άδεια και μέχρι 6 μηνών δικαιούται ο γονιός που έχει την επιμέλεια του παιδιού. Μετά τη λήξη της γονικής άδειας ανατροφής, ο εργαζόμενος δικαιούται να επανέλθει στην εργασία του στην ίδια ή σε παρόμοια θέση, η οποία δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι κατώτερη από αυτήν που κατείχε πριν πάρει την γονική άδεια ανατροφής. Ο χρόνος αποχής από την εργασία λόγω γονικής άδειας ανατροφής υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό αποδοχών τους (επιδόματα προϋπηρεσίας κλπ), για τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας απουσίας και του επιδόματος αδείας, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημιώσεως σε περίπτωση απολύσεως. Με το άρθρο 5 του Ν. 2335/95 προβλέπεται ότι ως χρόνος ασφαλίσεως υπολογίζεται και ο χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών. Σχετικά με την καταβολή εισφορών, δικαιούται αυτό το χρόνο ο εργαζόμενος να συνεχίσει την ασφάλισή του αλλά καταβάλλοντας το σύνολο των εισφορών. Το 1998 για πρώτη φορά μπήκε διάταξη, σύμφωνα με την οποία η καταγγελία σύμβασης που γίνεται εξ αιτίας της ασκήσεως του δικαιώματος για λήψη γονικής άδειας είναι άκυρη.

Άδεια για ασθένεια μελών οικογένειας: Στην περίπτωση ασθένειας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας χορηγείται άδεια με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) ο εργαζόμενος γονέας θα πρέπει να απασχολείται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε επιχείρηση ή εκμετάλλευση, ανεξάρτητα αν έχει συμπληρώσει υπηρεσία 1 έτους στον ίδιο εργοδότη και β) ύπαρξη ασθενείας εξαρτωμένων από αυτόν μελών της οικογενείας του. Εξαρτώμενα πρόσωπα είναι: παιδιά μέχρι 16 ετών - φυσικά ή υιοθετημένα- και άνω των 16 εφόσον πάσχουν από βαριά ασθένεια ή αναπηρία, σύζυγος που δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, γονείς ή ανύπαντρα αδέλφια που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Η άδεια αυτή είναι χωρίς αποδοχές, μπορεί να χορηγηθεί εφάπαξ ή και τμηματικά και η διάρκειά της δεν μπορεί να ξεπεράσει τις 6 εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, εάν ο δικαιούχος προστατεύει ένα παιδί με δυνατότητα αύξησής της σε 8 εργάσιμες ημέρες εάν ο δικαιούχος προστατεύει δύο παιδιά

Άδεια για παρακολούθηση σχολικής επίδοσης: Οι εργαζόμενοι που έχουν παιδιά ηλικίας μέχρι 16 ετών τα οποία παρακολουθούν μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, μπορεί να απουσιάζουν ορισμένες ώρες ή ολόκληρη ημέρα από την εργασία τους για να επισκεφτούν το σχολείο των παιδιών τους. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές και φτάνει συνολικά μέχρι 4 ημέρες το χρόνο για κάθε παιδί. Την παραπάνω άδεια δικαιούνται και οι γονείς με παιδιά στο νηπιαγωγείο. Νοείται βέβαια ότι πρέπει να χορηγείται πάντοτε τμηματικά και ποτέ για περισσότερο απο 1 εργάσιμη μέρα κάθε φορά. Η συγκεκριμένη άδεια δεν συμψηφίζεται με τις άλλες άδειες που δίνονται στους εργαζόμενους.

Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς: Στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές, σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών.. Διευκρινίζεται ότι χορηγείται η συγκεκριμένη άδεια όχι μόνο στους εξ αίματος, αλλά και στους εξ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό.

Σπουδαστική Άδεια-Άδεια για μεταπτυχιακό: Εκτός από την κανονική τους άδεια, οι εργαζόμενοι που είναι μαθητές ή σπουδαστές ή φοιτητές εκπαιδευτικών μονάδων οποιουδήποτε τύπου και οποιασδήποτε βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο με οποιοδήποτε τρόπο, δικαιούνται να λάβουν από τον εργοδότη τους και πρόσθετη άδεια άνευ αποδοχών διαρκείας 30 εργάσιμων ημερών συνεχών ή διακεκομμένων κατ' έτος για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις. Την ειδική άδεια δικαιούνται να λάβουν όλοι οι εργαζόμενοι-εργαζόμενες σπουδαστές, χωρίς όριο ηλικίας, αλλά μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δύο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα και ανεξάρτητα αν έχουν συμπληρώσει 1 χρόνο υπηρεσίας στον εργοδότη. Η ιδιότητα του μαθητή, σπουδαστή, φοιτητή και η συμμετοχή του στις εξετάσεις αποδεικνύεται με βεβαίωση της σχολής του που υποβάλλεται στον εργοδότη από τον εργαζόμενο. Σημειώνεται ότι με το υπ΄αριθμόν 2674/2002 έγγραφο του Υπ. Εργασίας γίνεται δεκτό ότι την άδεια εξετάσεων δικαιούνται και όσοι παρακολουθούν προγράμματα στα Ανοικτά Πανεπιστήμια, εφ΄όσον ανήκουν στα ιδρύματα του Δημόσιου Τομέα ή εποπτεύονται απ΄ αυτό. Για τους ανήλικους εργαζόμενους που είναι συγχρόνως μαθητές ή σπουδαστές ο Ν. 1837/ 89, ορίζει ότι δικαιούνται για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις άδεια άνευ αποδοχών δύο ημερών, συνεχόμενη ή τμηματική, για κάθε μέρα εξετάσεων. Η άδεια αυτή δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 14 ημέρες συνολικά και οι αποδοχές καταβάλλονται από τον ΟΑΕΔ. Οι μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές που εργάζονται στο Δημόσιο ή ΝΠΔΔ δικαιούνται άδεια 14 ημερών με αποδοχές.

ΑΔΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: Όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετησίας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι δύο έτη.

-Άδεια φροντίδας παιδιού με τη παρένθετη μητρότητα: Σε περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας οι αποκτώντες γονείς δικαιούνται τις άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ως εάν ήσαν φυσικοί γονείς. Κατά την διάρκεια του θηλασμού, το μειωμένο ωράριο όπως ισχύει δικαιούνται η γυναίκα που γέννησε και η αποκτώσα μητέρα.

-Άδεια αναπήρων: Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον καθώς και οι ανάπηροι μόνιμοι υπάλληλοι του Δημοσίου - ΝΠΔΔ - ΟΤΑ με τις ίδιες ουσιαστικές προϋποθέσεις, δικαιούνται έξι (6)εργάσιμες ημέρες επί πλέον της κανονικής τους αδείας κατ' έτος.

ΠΗΓΗ: ΚΕΠΕΑ ΓΣΕΕ(Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων & Ανέργων). Η ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΡΓΑΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Γ.Σ.Ε.Ε.) οργάνωσε το «ΚΕΝΤΡΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ & ΑΝΕΡΓΩΝ» (ΚΕ.Π.Ε.Α./Γ.Σ.Ε.Ε.) το οποίο έχει έδρα το κτίριο της Συνομοσπονδίας στην οδό Αινιάνος 3 & Πατησίων 69 στην Αθήνα. Το ΚΕ.Π.Ε.Α. έχει στελεχωθεί με επιστήμονες και συνδικαλιστές φιλοδοξώντας να αποτελέσει ένα μέσον έγκυρης και έγκαιρης πληροφόρησης προς τους εργαζόμενους και άνεργους, Έλληνες και οικονομικούς μετανάστες, για θέματα εργασιακών σχέσεων, ασφαλιστικής νομοθεσίας και μεταναστευτικής πολιτικής καθώς και για θέματα απασχόλησης και κατάρτισης. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκέπτονται το Κέντρο από τις 09: 00 το πρωί μέχρι τις 19: 30 το βράδυ στην διεύθυνση Αινιάνος 3 & Πατησίων 69, Αθήνα. Να επικοινωνούν τηλεφωνικώς στο 210-82.02.100, Fax 210-82.02.186Δια αλληλογραφίας στην ταχυδρομική διεύθυνση «Για το ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ οδός Αινιάνος 3 & Πατησίων 69 Τ.Κ. 104 34, Αθήνα». http: //www. kepea. gr



Δευτέρα 11 Φεβρουαρίου 2013

NEO 'KOYΡΕΜΑ'ΣΕ ΜΙΣΘΟΥΣ-ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ






ΜΙΣΘΟΙ:Ψαλίδι στις αποδοχές περισσότερων από 600.000 υπαλλήλων φέρνει η λήξη 42 κλαδικών συμβάσεων εργασίας την ερχόμενη Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με «Τα Νέα» αντιμέτωποι με μειώσεις 30% κατά μέσο όρο και ενώπιον του ζητήματος της υπογραφής ατομικών συμβάσεων θα βρεθούν εργαζομένων σε σημαντικούς κλάδους, μεταξύ των οποίων τράπεζες, βιομηχανίες και ναυτιλιακές επιχειρήσεις.


Δεδομένου μάλιστα ότι η διάρκεια της μετενέργειας έχει πλέον περιοριστεί στους 3 μήνες αντί 6 στην περίπτωση που δεν υπάρξει νέα συλλογική σύμβαση ως στις 14 Μαΐου θα ανοίξει ο δρόμος για ρύθμιση των όρων εργασίας και των μισθών μέσω άλλων μορφών συμβάσεων. Ενδεικτικό είναι ότι ήδη η λήξη των συμβάσεων εργασίας σε άλλους κλάδους έχει οδηγήσει το τελευταίο έτος τουλάχιστον 1.200.000 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα στην υπογραφή ατομικών συμβάσεων.

Το 60% δηλαδή των συμβάσεων στον ιδιωτικό τομέα έχει υποστεί δυσμενή αλλαγή στους όρους εργασίας του, είτε μέσω ατομικών συμβάσεων είτε μέσω άλλων μορφών ευέλικτης απασχόλησης όπως η εξ περιτροπής εργασία. Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις, μέχρι το τέλος του 2013 περίπου το 80% θα έχει οδηγηθεί στην υπογραφή ατομικών ή επιχειρησιακών συμβάσεων.

Οπως αναφέρει το δημοσίευμα, μετά την πάροδο των τριών μηνών της μετενέργειας, διατηρούνται μόνο οι όροι που αφορούν τον βασικό μισθό και τα επιδόματα ωρίμασης, τέκνων, σπουδών και επικίνδυνης εργασίας. Στην πράξη αυτό σημαίνει πως πέρα από τον επαναπροσδιορισμό των μισθών μέσω ατομικών συμβάσεων, οι εργαζόμενοι σε κλάδους στους οποίους λήγουν οι συλλογικές συμβάσεις θα χάσουν και τα πάσης φύσεως επιδόματα τα οποία εισέπρατταν.

Σύμφωνα πάντως με τον νόμο, στο διάστημα της μετενέργειας, εκτός από παράταση ισχύος των συλλογικών συμβάσεων και των διαιτητικών αποφάσεων που λήγουν ή καταγγέλλονται, προβλέπεται και η εφαρμογή των όρων τους και σε νεοπροσλαμβανόμενους. Μεταξύ των εργαζομένων που πλήττονται από τη λήξη των 42 κλαδικών συμβάσεων είναι εκείνοι των τραπεζών, των ασφαλιστικών πρακτορείων, των τυποποιημένων τροφίμων, της ποτοποιίας - οινοποιίας - αναψυκτικών, καθώς και ορισμένες κατηγορίες κοινωνικών λειτουργών, ηλεκτροτεχνιτών και γεωπόνων κ.ά.



Στο τέλος Μαρτίου λήγει επίσης η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ), κάτι που οδηγεί αυτόματα περίπου 350.000 ανειδίκευτους εργάτες στην έσχατη λύση των ατομικών συμβάσεων. Από την 1η Απριλίου ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου, αφού έχει προηγηθεί κοινωνικός διάλογος και έχουν υπολογιστεί μία σειρά παράγοντες (όπως η πορεία της οικονομίας, η εξέλιξη της ανεργίας κ.ά.).
Σημειώνεται πως πέρσι ο κατώτερος μισθός μειώθηκε κατά 22% (για τους νέους κάτω των 25 ετών η μείωση έφτασε στο 32%) με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στα 586 ευρώ. Οι τριετίες τουλάχιστον σε αυτή τη φάση διασώζονται αλλά παραμένουν παγωμένες μέχρι να πέσει η ανεργία κάτω από το 10%. Για παράδειγμα, μισθωτός που αμείβεται με την Εθνική Συλλογική Σύμβαση και έχει από 6 έως 9 έτη προϋπηρεσίας δικαιούται 703,3 ευρώ (586 ο κατώτατος μισθός + 117,22 το επίδομα τριετιών).

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) για το 2011, ένας στους τρεις εργαζομένους είχε προχωρήσει σε υπογραφή ατομικής ή επιχειρησιακής σύμβασης εργασίας. Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό πως ενώ το 2009 οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης αντιπροσώπευαν το 79% των νέων συμβάσεων, το ποσοστό αυτό περιορίστηκε στο 58,9% το 2011.

Αντιθέτως, το ποσοστό των συμβάσεων μερικής απασχόλησης ξεπέρασε το 30% στο σύνολο των νέων συμβάσεων του 2011, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 14% συγκριτικά με το 2009. Στο πλαίσιο των μετατροπών υφιστάμενων συμβάσεων πλήρους απασχόλησης, το ποσοστό που μετατράπηκε σε μερικής απασχόλησης αυξήθηκε κατά 73,25%. Το ποσοστό εκείνων που μετατράπηκαν το 2011 σε εκ περιτροπής με συμφωνία των δύο μερών αυξήθηκε κατά 193%, ενώ η αύξηση σε εκ περιτροπής εργασία με μονομερή απόφαση του εργοδότη άγγιξε το 631%.

Παράλληλα, κατά το οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου 2012 κατατέθηκαν στις περιφερειακές υπηρεσίες του ΣΕΠΕ 631 επιχειρησιακές συμβάσεις οι οποίες αφορούσαν 79.186 εργαζόμενους και προέβλεπαν κατά μέσο όρο 21,09% μείωση των αποδοχών τους. Αντιστοίχως, σύμφωνα με στοιχεία για το διάστημα Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου 2012 έγιναν επίσης 61.113 μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρους απασχόλησης σε άλλες ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Από αυτές, το 58% αφορούσε μετατροπή σε συμβάσεις μερικής απασχόλησης, το 26% σε συμβάσεις εκ περιτροπής απασχόλησης ύστερα από συμφωνία εργοδοτών και εργαζομένων, ενώ σε ποσοστό 16% η μετατροπή των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης έγινε σε εκ περιτροπής με μονομερή απόφαση του εργοδότη.

ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Νέες βόμβες με τριπλό ψαλίδι σε κύριες, επικουρικές συντάξεις αλλά και στο εφάπαξ φέρνουν τα μνημόνια για την περίοδο 2013-2015.Η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού συντάξεων και των εφάπαξ μαζί με την ενοποίηση των ταμείων, οδηγεί σε νέες περικοπές πέραν αυτών που υπόκεινται αυτή την περίοδο οι συνταξιούχοι.Toνίζεται ότι οι νέες περικοπές συνοδεύουν την μεγάλη ανατροπή στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης τα οποία αυξήθηκαν εφέτος κατά 2 έτη(από τα 65 στα 67) θίγοντας χιλιάδες ασφαλισμένους.Είναι χαρακτηριστικό ότι αλλάζει για τις κύριες συντάξεις από το 2015 ο τρόπος υπολογισμού τους που εκτιμάται να οδηγήσει σε απώλειες ενώ το ίδιο θα συμβεί από το 2015 στις επικουρικές και από το 2014 στο εφάπαξ.Παράλληλα νεο γύρο περικοπών στις συνταξιοδοτικές παροχές υποκρύπτει η οικονομική και διοικητική ενοποίηση όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης από το 2014, με ενιαίο τρόπο για τον υπολογισμό εισφορών και συντάξεων. Tην εκτιμηση για κατάρρευση των συνταξιοδοτικών παροχών στη χωρα μας ,διατυπώνει ο καθηγητής Σαββας Ρομπόλης, επιστημονικός διευθυντής στο ΙΝΕ- ΓΣΕΕ .Όπως υπογραμμίζει ο Σ. Ρομπόλης: ''η επιδίωξη ελέγχου της αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών στην Ελλάδα από τους δανειστές της χώρας κατά την περίοδο 2010-2060 (από 24,1% του ΑΕΠ σε 17,4% του ΑΕΠ το 2060) κατά 7% περίπου του ΑΕΠ, παράλληλα με την αύξηση κατά 70% του συνταξιοδοτικού πληθυσμού, σηματοδοτεί την προοπτική κατάρρευσης του επιπέδου των συνταξιοδοτικών παροχών (κύριων, επικουρικών, κοινωνικών επιδομάτων, εφάπαξ, κλπ) και γενικότερα των κοινωνικών υπηρεσιών (μείωση κατά 35% των δημόσιων δαπανών υγείας 2010-2012), ως συμβολή στη μείωση των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων και στον περιορισμών της απόκλισης του λόγου δημόσιο χρέος προς ΑΕΠ. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την περίοδο από Μάιο 2010 μέχρι Ιούνιο 2012 οι περικοπές των κύριων και επικουρικών συντάξεων ανήλθαν συνολικά στο επίπεδο των 4,2 δις ευρώ, ενώ στο πρόγραμμα περικοπών και λιτότητας των 11,6 δις ευρώ για την περίοδο 2013-2014, οι περικοπές κύριων, επικουρικών συντάξεων, εφάπαξ και κοινωνικών επιδομάτων αντιστοιχούν στο 43% του συνολικού ποσού, δηλ. 5,5 δις ευρώ.
Ειδικότερα:
1.EΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:Oi νέες επικουρικές συντάξεις που θα καταβάλλονται, αρχίζοντας από την 1/1/2015, θα έχουν πολύ μικρή σχέση με αυτές που καταβάλλονται σήμερα. Ουσιαστικά το συνολικό ποσό των επικουρικών συντάξεων που θα καταβάλλεται κάθε χρόνο δεν θα υπερβαίνει το ποσό των εισφορών που θα έχει λάβει το ΕΤΕΑ(Eενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης) κατά τον προηγούμενο χρόνο. Το ισχύον ποσό σύνταξης που καταβάλλεται σήμερα θα παίζει ρόλο μόνο σε ό,τι αφορά τον προσδιορισμό της αναλογίας με την οποία θα υπολογιστεί η νέα παροχή πάνω στο ποσό που τελικά θα διανεμηθεί.

Από την υπουργική Απόφαση για τον καθορισμό του μαθηματικού τύπου με τον οποίο θα υπολογίζεται το νέο σύστημα επικουρικών συντάξεων του ΕΤΕΑ προκύπτουν τα εξής νέα στοιχεία:

-- Το νέο σύστημα θα λειτουργεί, σαν μια αναδιανεμητική πυραμίδα. Αναδιανεμητική μεν, αλλά όχι ανταποδοτικά, αφού μικρότερα ετήσια ποσά εισφορών θα πρέπει να διανεμηθούν σε περισσότερους συνταξιούχους. Συνέπεια, η πλήρης εξάρτηση των ποσών από τον εκάστοτε αριθμό συνταξιούχων.

---Η σύνταξη διαχωρίζεται σε ονομαστική και καταβαλλόμενη. Η πρώτη είναι αυτή που πρέπει να καταβάλλεται βάσει του γενικού μαθηματικού τύπου. Η δεύτερη θα είναι αυτή που πραγματικά θα παίρνει στο χέρι ο δικαιούχος βάσει των εκάστοτε ετήσιων εσόδων των Ταμείων.
γ. Βάσει των νομοθετικών ρυθμίσεων που είναι σε ισχύ, για τους προ της 1.1.2001 ασφαλισμένους, η σύνταξη από το επικουρικό Ταμείο θα υπολογίζεται με αναλογικό τρόπο για το χρονικό διάστημα ασφάλισης μέχρι 1.1.2015.

Παράλληλα στην τελική φάση εισέρχονται οι διεργασίες για την πλήρη λειτουργία του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης(ΕΤΕΑ).Ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, φέρεται διατεθειμένος να επισπεύσει την διαδικασία, η οποία -σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό- επρόκειτο να ολοκληρωθεί στο τέλος Φεβρουαρίου. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο κ. Βρούτσης σε απόφαση του, επί του παρόντος “οι υπηρεσίες των εντασσόμενων Ταμείων, τομέων και κλάδων στο νέο φορέα, εξακολουθούν να λειτουργούν με την υφιστάμενη οργανωτική τους δομή και προσωπικό ασκώντας τις σχετικές με την ασφάλιση και παροχή επικουρικής σύνταξης αρμοδιότητες”.Στο νέο φορέα έχουν ήδη ενταχθεί το επικουρικό του ΙΚΑ και άλλα τρία ταμεία (ΤΑΥΤΕΚΩ, που αφορά υπηρεσίες κοινής ωφέλειας - πρώην ΔΕΚΟ, Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ), οι τομείς του ΤΑΔΚΥ και ΤΕΑΠΟΚΑ, αλλά και το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Εμπορικών Καταστημάτων), με αποτέλεσμα πλέον το ταμείο να καλύπτει 4 εκατομμύρια 500 χιλιάδες ασφαλισμένους και συνταξιούχους.

2-EΦΑΠΑΞ –Nεα περικοπή θα υποστούν τα εφάπαξ τα οποία θα χορηγούν τα Ταμεία Πρόνοιας (ΝΠΔΔ) σε όσους συνταξιοδοτούνται από την 1/1/2014. Η υπουργική απόφαση που υπέγραψε σε εφαρμογή του Μνημονίου (ν.4046/2012) ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Γ. Βρούτσης, επιβάλλει τον υπολογισμό των εφάπαξ με σύνθετο μαθηματικό .Η απόφαση με τίτλο «ανασχεδιασμός της τεχνικής βάσης εφάπαξ παροχών» προβλέπει τον υπολογισμό των εφάπαξ με «διανεμητικό σύστημα καθορισμένων εισφορών και νοητή κεφαλαιοποίηση», αντί των «κλειδωμένων» - προκαθορισμένων ποσών που σήμερα καταβάλλονται .Τα εφάπαξ που θα πληρώνονται κατά τη συνταξιοδότηση από τον επόμενο χρόνο θα αποτελούν τη «συσσωρευμένη αξία» των εισφορών τις οποίες θα έχουν καταβάλλει οι ασφαλισμένοι.
Θα λαμβάνονται, όμως, υπόψη και άλλες παράμετροι όπως η οικονομική κατάσταση των Ταμείων, ο αριθμός των υπόλοιπων ασφαλισμένων που τα «αιμοδοτούν» δίνοντας, στο τέλος, ένα «πλασματικό ποσοστό επιστροφής» που, μάλιστα, κάθε χρόνο θα πρέπει να ανακαθορίζεται με βάση «συντελεστή βιωσιμότητας».Σύμφωνα με την απόφαση, «για τη συσσώρευση των εισφορών θα γίνεται χρήση πλασματικού ποσοστού επιστροφής το οποίο ορίζεται ως η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών για το σύνολο των ασφαλισμένων». Ο μαθηματικός τύπος που θα χρησιμοποιούν τα Ταμεία για τον καθορισμό της εφάπαξ παροχής θα συνυπολογίζονται:
-Οι συνολικές εισφορές εργαζομένων ή και εργοδότη (όπου υπάρχουν εργοδοτικές εισφορές) του έτους.

-Τα έτη συσσώρευσης των εισφορών.

-Η ετήσια μεταβολή της βάσης υπολογισμού των εισφορών όλων των ασφαλισμένων και
Συντελεστής βιωσιμότητας ο οποίος θα προκύπτει «ζυγίζοντας» τις εισφορές, τους τυχόν άλλους (κοινωνικούς) πόρους που παρακρατούνται, τα διοικητικά έξοδα του έτους, την περιουσία στις 31 Δεκεμβρίου του έτους πριν από την καταβολή των εφάπαξ παροχών χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συνολικές εισφορές και τα διοικητικά έξοδα του έτους πληρωμής και την παρούσα αξία των συνολικών υποχρεώσεων με βάση τα δεδουλευμένα δικαιώματα των ασφαλισμένων στο έτος.

Σε ασφαλισμένους που δεν συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις (κυρίως το χρόνο ασφάλισης) για τη λήψη εφάπαξ τα Ταμεία θα επιστρέφουν τις αναλογούσες εισφορές εντόκως, αν και όπου προβλέπεται, με «κουρεμένο» όμως επιτόκιο το οποίο θα είναι «ο δείκτης τιμών καταναλωτή του τρέχοντος έτους μειωμένο κατά μία ποσοστιαία μονάδα».. Με βάση την απόφαση αυτή τα Ταμεία θα πρέπει να «ανοίξουν» ατομικούς λογαριασμούς των ασφαλισμένων και να συστηματοποιήσουν τη συλλογή όλων των οικονομικών τους στοιχείων προκειμένου να προετοιμάσουν τη βάση υπολογισμού των εφάπαξ τα οποία θα χορηγούν από το επόμενο έτος.
Να σημειωθεί ότι το νέο καθεστώς δεν αλλάζει τίποτε σε σχέση με τις καταβαλλόμενες εισφορές υπέρ των Ταμείων Πρόνοιας οι οποίες κινούνται, στους περισσότερους κλάδους, σε χαμηλά επίπεδα (1% - 3%) επί των αποδοχών. Στο 4% έχει «κλειδώσει» η εισφορά του εφάπαξ για τους νέους (από 1/1/93) ασφαλισμένους για τους οποίους, ωστόσο, δεν προβλέπεται η καταβολή εργοδοτικής εισφοράς.
3.ΚΥΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ:Στα ταμεία κύριας ασφάλισης, τόσο στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και στο Δημόσιο, ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων αλλάζει από το 2015 και μετά και υιοθετείται μεικτό σύστημα. Ο νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη αλλάζει ριζικά τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων. Η αλλαγή ξεκινά από το 2015, αλλά όσοι συνταξιοδοτηθούν από το έτος αυτό και εντεύθεν θα εφαρμόσουν το νέο σύστημα και για τα έτη από το 2011 και μετά. Το τελικό ποσό της σύνταξης θα διαμορφώνεται από τη βασική σύνταξη και από την αναλογική σύνταξη.
Αναλυτικά:
-Η εφαρμογή της βασικής σύνταξης ξεκινά από το 2015 και το ύψος της θα είναι στα 360 ευρώ, δηλαδή όσο είναι σήμερα η προνοιακή σύνταξη του ΟΓΑ.
-Θα χορηγείται κατά τον χρόνο συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου. Ωστόσο μετά το 2015 θα υπάρξει ένα μεταβατικό διάστημα για όσους συνταξιοδοτηθούν τα επόμενα έτη. Συγκεκριμένα, για τα έτη ασφάλισης από το 2011 και μετά θα δίδεται αναλογία της σύνταξης ίση με το πηλίκον των ετών που διήνυσε μετά την ημερομηνία αυτή, διά του συνόλου των ετών ασφάλισής του.
-Η βασική και η αναλογική σύνταξη θα δίδονται για 12 μήνες τον χρόνο, δηλαδή δεν θα χορηγείται 13η και 14η σύνταξη.
- Η εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού της σύνταξης ξεκινά από το 2015. Από το έτος αυτό θα δίδεται από κοινού με τη βασική και η αναλογική σύνταξη. Το πρώτο διάστημα θα εφαρμοστεί ένα μεικτό σύστημα. Τα έτη ασφάλισης από το 2011 ως το 2015 θα υπολογίζονται με το νέο σύστημα για όποιον συνταξιοδοτείται από το 2015 και μετά, ενώ τα έτη προ του 2011 με τον σημερινό τρόπο.
-Για τον υπολογισμό της θα λαμβάνεται υπόψη το σύνολο του εργασιακού βίου. Το ποσοστό αναπλήρωσης για κάθε έτος ασφάλισης θα διαμορφώνεται με έναν συντελεστή που ξεκινά από το 0,8% κατά το πρώτο έτος ασφάλισης και κλιμακώνεται, στο 40ό και ως το 50ό έτος, στο 1,5%. Σημειώνεται ότι σήμερα το αντίστοιχο ποσοστό φθάνει το 2%.
-Το ποσοστό αναπλήρωσης μαζί με τη βασική σύνταξη –κατά το υπουργείο Εργασίας- θα φθάνει στο 64%.
Η μείωση κατά το υπουργείο είναι μεσοσταθμικά γύρω στο 7%, ωστόσο οι συνδικαλιστικές οργανώσεις κάνουν λόγο για μειώσεις που φθάνουν και το 30%.
-Οι μηνιαίες συντάξιμες αποδοχές θα υπολογίζονται με τον εξής τρόπο: Είναι ίσες με το πηλίκον των μηνιαίων αποδοχών όλου του εργασιακού βίου, διά του αριθμού όλων των μηνών απασχόλησης. Στη διαμόρφωση των αποδοχών λαμβάνονται υπόψη 12 μήνες τον χρόνο. Δηλαδή για τις συντάξιμες αποδοχές δεν συμπεριλαμβάνονται τα δώρα εορτών και το επίδομα αδείας. Αυτές οι αποδοχές θα προσαυξάνονται με βάση τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή, ενώ θα προστίθεται και ένας «συντελεστής ωρίμανσης». Με τον τρόπο αυτόν θα επιχειρείται η«επικαιροποίηση» των αμοιβών των «παλαιών» ετών ασφάλισης. Η κατώτατη σύνταξη θα είναι το άθροισμα των ποσών της βασικής και της αναλογικής σύνταξης λόγω γήρατος, για χρόνο ασφάλισης τουλάχιστον δεκαπέντε ετών, δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί σε δεκαπέντε ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη κατά το έτος 2015.

4-ENOΠΟΙΗΣΕΙΣ: Nεο γύρο περικοπών στις συνταξιοδοτικές παροχές υποκρύπτει η οικονομική και διοικητική ενοποίηση όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης από το 2014, με ενιαίο τρόπο για τον υπολογισμό εισφορών και συντάξεων, που προανήγγειλε o υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης.Αυτο σημαίνει ότι από το 2014 θα υπάρξει ενιαίο πλαίσιο εισφορών και παροχών στα ενοποιημένα ταμεία και θα επηρεάσει τις συντάξεις σε μια σειρά ταμείων (π.χ. στον ευρύτερο δημόσιο τομέα), ενώ θα υπάρξει αντίστοιχα και μείωση εισφορών.Δηλαδη αναμένεται να υπάρξουν μεσω των ενοποιήσεων νεος γύρος περικοπών στις συντάξεις.Το ολο εγχείρημα θα γινει μετά από αναλογιστικές μελέτες.
Το σχέδιο των ενοποιήσεων εχει ως εξης:Σε έξι ταμεία κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, Δημόσιο, ΝΑΤ και ΕΤΑΠ-ΜΜΕ) θα συγχωνευτούν οι 60 ασφαλιστικοί κλάδοι που υπάρχουν σήμερα (ακόμα και μετά τις ενοποιήσεις) και τα 90 τμήματα μητρώων συνταξιούχων που λειτουργούν ως ξεχωριστά κρατίδια, με δικό τους καθεστώς εισφορών και παροχών.Στα 6 ταμεία θα καθιερωθεί ενιαίο σύστημα εισφορών και παροχών που θα ισχύσει για όσους συνταξιοδοτηθούν μετά το 2014 . Αυτό θα επηρεάσει κατά κύριο λόγο τους ασφαλισμένους στα πρώην ευγενή ταμεία (ΔΕΚΟ, τράπεζες) που θα αντιμετωπίσουν σταδιακά μειώσεις στις παροχές σε χρήμα –ακόμα και στις συντάξεις- ενώ αντίστοιχα θα μειωθεί και το ύψος των εισφορών που καταβάλλουν.
«Με 90 μητρώα συνταξιούχων που λειτουργούν με αποκλίσεις σαν τσαμπιά στον κορμό του ασφαλιστικού συστήματος, διαιωνίζεται το χάος και ο λαβύρινθος», επισημαίνει ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, ο οποίος στοχεύει να έχει ολοκληρώσει έως το 2014 την επιχείρηση «νοικοκύρεμα του ασφαλιστικού συστήματος».

Οι βασικές αλλαγές στις οποίες θα επικεντρωθεί η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση είναι οι εξής:

1. Οι ενιαίες εισφορές θα αφορούν το σύνολο των ασφαλισμένων - ανά ταμείο - είτε απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα, είτε σε ΔΕΚΟ, τράπεζα ή σε επιχειρήσεις του δημοσίου τομέα. Δηλαδή καταργούνται οι ειδικές διατάξεις που διατηρούνταν μετά την ένταξη - παραδείγματος χάριν - των ειδικών ταμείων στο ΙΚΑ και προέβλεπαν διαφορετικές εισφορές και διαφορετικές παροχές. Οι ενιαίες εισφορές θα ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους ανά ταμείο κύριας ασφάλισης, πχ. ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΟΓΑ κτλ.

2. Αντιστοίχως οι ενιαίες εισφορές θα σημάνουν ενιαίο σύστημα παροχών. Οι υφιστάμενες συντάξεις δεν θα θιγούν, ούτε θα αλλάξει το νέο σύστημα υπολογισμού των συντάξεων που εισήγαγε ο νόμος Λοβέρδου - Κουτρουμάνη και ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή το 2015. Άλλωστε ο νέος υπολογισμός των συντάξεων είναι σε άμεση σύνδεση με το ύψος των καταβαλλόμενων εισφορών, στο σύνολο του εργασιακού βίου του ασφαλισμένου. Πάντως οι «ενιαίες συντάξεις» ανά ταμείο θεωρείται βέβαιο ότι θα επηρεάσουν - μειώσουν τις συντάξεις των λεγόμενων ευγενών ταμείων

3. Ενα ενιαίο λογιστήριο ανά ταμείο και κατάργηση των «ειδικών λογαριασμών» και των υπηρεσιών που συντηρούσε κάθε ταμείο που ενοποιήθηκε. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει ενιαία λογιστική απεικόνιση και κεντρική παρακολούθηση όλων των ασφαλιστικών φορέων. Και βεβαίως θα καταστεί εφικτή η δημοσιοποίηση ισολογισμών από τα ταμεία, κάτι που έχει θεσμοποιηθεί - από χρόνια - χωρίς μέχρι σήμερα να γίνει εφικτό.

4. Κεντρική αντιμετώπιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ταμεία, ενδεχομένως από την εταιρεία Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης (ΗΔΙΚΑ). Θα υπάρχουν ενιαίοι κανόνες για την τακτοποίηση των οφειλών και όχι ρυθμίσεις ανά ταμείο.

Δημοφιλείς αναρτήσεις